Zamanının ötesinde bir dahi Nikola Tesla! Bu yazıyı okuduğunuz ekranın teknolojisinde bile emeği olan Nikola Tesla hakkında detaylar aşağıda;
Hayatı boyunca deneyler yapmış, evren hakkında daha fazla gizem çözmek için uğraşmış bir mucit! Elektriğin babası ya da elektriğin tanrısı deyimine en çok yakışan kişi olarak da gösterilen Nikola Tesla’nın en büyük rakibi ise adını duyurma ve buluşlarını pazarlama konusunda ondan çok daha yetenekli olan Thomas Edison! Hatta Tesla’yı tutanlar ile Edison taraftarları arasında, hangisinin daha büyük bir mucit olduğu hususunda sık sık fikir ayrılığı yaşandığını da rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ama gerçek şu ki öyle ya da böyle Nikola Tesla gelmiş geçmiş en büyük mucitler denildiğinde akla gelen ilk isimler arasında yer almalıdır. Zira yaşadığı zamanda değeri anlaşılamayan Tesla’ya deneyleri için yeterli imkan yaratılsaydı, bugün çok daha farklı bir dünyada yaşıyor olabilirdik. Patenti ona ait ya da değil, bir dizi önemli buluşun arkasındaki adam olan Tesla, ömrünü keşfetmeye, dünyayı daha yaşanabilir yapmaya adamış bir kişi! Keza günümüzden yaklaşık yüzyıl önce, elektrik enerjisini dünyanın her yerine hiç kablo kullanmadan ve ücretsiz bir şekilde gönderebileceğini iddia etmiştir. Anlayacağınız; Nikola Tesla kimdir sorusuna verilmesi gereken bir dizi farklı yanıt var.
İçindekiler
Nikola Tesla Kimdir? Kısaca Bilgi
Paraya hiçbir zaman önem vermemiş mucit, belki de bu nedenle hak ettiği değeri görememiş. Nitekim başkalarının fikirlerini kullanma konusunda gayet iyi olan Thomas Edison ile de bu nedenle hep bir savaş halindeymiş. Çünkü Nikola Tesla, bir iş adamı gibi değil gerçek bir mucit, bir bilim insanı gibi düşünüyor, kar elde etmeden insanoğluna yararlı olmanın yollarını araştırıyormuş. Hatta yeterli imkan tanındığı takdirde, tüm dünyaya bedava enerji sağlayabileceğini iddia ediyormuş. Ancak önüne konulan engeller Tesla’nın bu çığır atlatacak projesini hayata geçirmesine ne yazık ki izin vermemiş.
Dünyanın elektrik titreşimleriyle hayatta olduğuna inanan mucit, ömrü boyunca pek çok buluşa imzasını atmış ve hiç durmadan hep daha fazlasını öğrenmek için çabalamış. Zamanının çok ötesinde olan Nikola Tesla, bugün kullandığımız teknolojilerin çoğunun temelini atmış ve icatlarıyla 20. yüzyılın yönünü değiştirmiş. Düşünceleri ve o zamanlar çılgınca görülen fikirleri nedeniyle bazıları tarafından kaçık olarak nitelendirilse de o söylenenlerin hiçbirine kulak asmayarak çalışmalarına devam etmiş. Hatta Nikola Tesla yeri gelmiş; sosyopat, kahin, şizofreni gibi sözlerle bile anılmış. Uzun lafın kısası; kendi zamanında anlaşılamayan hatta sık sık alay edilen Nikola Tesla, dediği gibi geleceğin adamı olmayı başarmış.
Nikola Tesla’nın Hayatı
Delilik ile dahilik arasında gidip gelen mucidimiz, 10 Temmuz 1856’da Sırbistan’ın Smiljan isimli kasabasına dünyaya gelmiş. Sırp kökenli Amerikalı mucidin babası bir papaz, annesi ise okur-yazarlığı olmayan bir ev hanımıymış. Ama buna rağmen Nikola, daha küçük yaşlardayken ufak tefek icatlar yapıyor, bozulan ev aletlerini tamir etme işlerinde yeteneğini konuşturuyormuş. Ailenin 5 çocuğundan biri olan Nikola’nın Dane adında bir ağabeyi ve Milka, Angelina, Marica isimlerinde 3 de kız kardeşi varmış. Fakat 12 yaşındaki Dane (Daniel), Nikola 5 yaşındayken bir at kazası yüzünden ölmüş. (Bazı kaynaklarda, Nikola’nın atı korkuttuğu, kazanın da bu nedenle gerçekleştiği belirtilmektedir.)
Ağabeyinin ölümünden sonra içine kapanan Tesla, zamanla hem asosyal hem de fazlasıyla takıntılı biri haline gelmiş. Hatta adı duyulduktan sonra pek çok kişi onun, duyduğu sesler ve gördüğünü söylediği görüntüler yüzünden şizofreni olduğunu düşünmüş. Tıpkı kendisi gibi onun da bir papaz olmasını isteyen babasını ise zihin gücüyle ikna etmiş Tesla! Daha doğrusu; küçükken koleraya yakalanan Nikola, hastalığı sırasında babasından teknolojik çalışmalar yapmak için izin almış ve babasının mühendis olmasına izin verdiğini duyduktan sonra iyileşmiş. Annesinin de desteğini alan mucit, kendisini fizik ve matematikte geliştirerek Graz’daki Politeknik okuluna girmiş. Ve bu sırada mahkemeye başvurarak, gerçek soyadı Draganic’i Tesla olarak değiştirmiş.
Nicola Tesla’nın Gençliği;
1875 yılında başladığı okulu 1878’de bitirmeden bırakmış. Ailesiyle de görüşmeyi kesen genç, bir oto mühendislik firmasında çalışmaya başlamış. Bu zaman zarfında oldukça zor dönemler geçiren Tesla, babasının isteği üzerine işi bırakarak Prag Üniversitesi’ne başlamış. Ve burada anadili olan Sırpça ve ailece bildikleri Almancanın yanı sıra İngilizce, Fransızca, İtalyanca öğrenmiş. Fakat babasının ölümü üzerine buradaki eğitimini de tamamlayamamış. Paris’te bir telefon şirketinde çalışmaya başlayan Nikola, oradayken doğru akım motorları ve dinamolar konusunda kendini epey geliştirmiş. Ayrıca telefon şirketindeyken, döner makinelerini korumak için regüle edici cihazlar icat etmiş.
1884’te New York’a taşınan Nikola Tesla, çalışmalarına burada devam etmiş. Amerika’dayken çeşitli bilim insanlarıyla tanışan Tesla’nın yolu kısa süre sonra hem bir mucit hem de bir iş adamı olan Thomas Edison’la kesişmiş. Ona alternatif akımdan bahsetse de Edison Tesla’ya teorilerinin yanlış olduğunu ve boşa zaman kaybettiğini söylemiş. Yani bir anlamda akımlar savaşı başlamış olmuş. Sonrasında da Nikola Tesla’ya yüksek bir ücret karşılığında Edison’un doğru akım santrallerindeki problemi çözmesini teklif etmiş. Kendi laboratuvarını kurabilmek için bu teklifi kabul eden Tesla, Edison’la çalışmaya başlamış.
Prestij isimli Filmde David Bowie Tarafından Canlandırılmıştır;
Gece gündüz çalışan Tesla, Edison’un doğru akım santrallerindeki sorunu çözdükten sonra parasını istese de aldığı cevap; Amerikan şakalarından hiç anlamadığı olmuş. Üstelik bir de 10 dolarlık haftalığını 18 dolara çıkartınca, Tesla çileden çıkmış ve istifa etmiş. Daha sonra birkaç küçük yatırımcıyla çalışarak bir miktar para biriktiren mucit, Tesla Electronics Light Company isimli şirketini kurmayı başarmış. Sonrasında George Westinghouse ile anlaşarak, hayalindeki alternatif akım ile çalışan motor teorisi üzerine çalışmaya başlamış. Ve kısa süre içerisinde dediğini yapmış. Bu sırada Tesla’nın çalışmalarını takip eden Edison, onun ilerlemesinin önüne geçmek için elinden gelen her şeyi yapmış.
Hatta Tesla’nın fikrini çalarak, alternatif akımla çalışan ilk elektrikli sandalyeyi icat etmiş. Ve bu sandalye, ilk kez 1890 yılında bir hükümlünün idamında kullanılmış. Fakat 1000 voltluk elektrik verilen mahkum ölmediği için akımın şiddeti 2000 volta ayarlanmış. 8 dakika süren infaz işlemi sırasında, mahkumun damarları patlamış ve vücudu alev almış. Thomas Edison da amacına ulaşmış olmuş. Zira böylece Tesla’nın savunduğu alternatif akımın ne kadar riskli olduğunu herkese kanıtlamış. Nikola Tesla’nın imajını zedelemek ve çalışmalarına engel olabilmek için birkaç insanın ölümüne neden olan bir fili alternatif akımla öldürtmek gibi acımasız oyunlar da oynayan Edison, ne yapsa da Tesla’yı fikirlerinden geri çevirememiş.
Niagara’da Bulunan Heykeli;
Çok daha az maliyetle elektrik üretebileceğini savunan Tesla, dünyanın en büyük fuarlarından birinin aydınlatma ihalesinde yeniden Edison’la karşı karşıya gelmiş. Ve 1893 Chicago Kolomb Dünya Fuarı ihalesini Westinghouse ile birlikte alarak Edison’a karşı ilk büyük zaferini kazanmış. Edison’a karşı kazandığı bir diğer zaferi de çocukluk hayalini gerçeğe dönüştürerek, Niagara Şelalesi’nde ilk hidroelektrik santralini yapmak olmuş. Westinghouse isimli firmanın da yardımını alan Tesla, güç elde etmek için bu şelaleyi kullanmış. Neredeyse hiç kimse ona inanmasa da Tesla çalışmalarına başladıktan 5 yıl sonra yani 1896’da şelaleden elektrik üretmeyi başarmış ve bu elektriği 40 km uzaklıktaki Buffalo şehrine iletmiş.
Başarısının ardından şehirdeki jeneratör sayısını arttıran ve New York’u da aydınlatan mucit yüzünden Edison, tüm sistemini alternatif akıma uyacak şekilde düzenlemek zorunda kalmış. Westinghouse ile üretilen enerjiyle doğru orantılı olacak şekilde kontrat imzalayan Tesla’nın eline yüksek miktarda para geçiyormuş. Fakat Westinghouse bir süre sonra bu parayı ödeyemez olmuş ve Westinghouse Electric Company 1907’de iflasın eşiğine gelmiş. Ancak durumu öğrenen Tesla, yine ne kadar büyük bir insan olduğunu kanıtlayarak, kontratı yırtıp atmış ve alacaklarından vazgeçmiş.
Nikola Tesla Müzesi;
Dur durak bilmeyen mucit daha sonra, kablosuz enerji üzerine yoğunlaşmış ve 1891 yılında patentini aldığı Tesla bobiniyle enerjiyi kısa mesafede kablosuz şekilde taşımayı başarmış. Tesla, kendi adını verdiği bu bobini aydınlatma, yüksek frekanslı alternatif akım ve kablosuz elektrik iletimi gibi deneylerinde kullanmış. Ayrıca 1889’da Alman bilim adamı Heinrich Rudolf Hertz’in çalışmalarını izleyen Tesla, Guglielmo Marconi’nin buluşundan iki yıl önce radyo dalgalarıyla iletişim üzerine yoğunlaşsa da haberleşme yerine elektriğin kablosuz aktarımı üzerine yoğunlaşmış. Zaten yıllar sonra Marconi’nin radyo patenti geçersiz sayılmış çünkü Tesla sadece sinyal iletimi yapan radyonun mucidi Marconi’den daha önce ses iletimini göstermiş.
1898’de de Madison Square Garden’da bir su tankında küçük bir botu radyo dalgalarıyla hareket ettirmiş. Ve Teleotomaton adını verdiği icat, hem bir radyo alıcısı hem bir uzaktan kumanda hem de bir robot içeriyormuş. Gösteriyi izleyen seyirciler Tesla’nın şovu karşısında şaşkına dönerken, icadı da gazetelerin ilk sayfalarında yer almış. 1899’da Colorada Springs’e taşınan mucit, burada yüksek voltajla ve kablosuz enerjiyle ilgili çalışmalarına devam etmiş. 1890’da hiç kablo kullanmadan 40 km uzaklıktaki ampulleri yakabilen Tesla, ayrıca tesla jeneratörü dediği icatla yıldırım üretmeyi başarmış. Elektriği kablosuz bir şekilde tüm dünyaya iletebileceğini anlayan mucit, iki yıl sonra New York’a döndüğünde elektriği yeryüzünü ve gökyüzünü kullanarak iletebileceğinden eminmiş.
New Yorker Oteli’nde Bulunan Odası;
1901’de yatırımcı J. P. Morgan’ın desteğiyle New York’ta Wardenclyffe Kulesi projesine başlayan Tesla, bu yayın kulesiyle dünyanın telefon ve telgraf servislerini bağlayacakmış. Ayrıca resimleri, borsa verilerini ve hava durumu bilgilerini de dünyanın dört bir köşesine aktaracakmış. Fakat Morgan, çok geçmeden Tesla’nın projesini durdurmuş çünkü mucidin planı dünyaya bedava enerji sağlamakmış. Ayrıca masraflar gün geçtikçe artarken, Nikola Tesla’nın güvenilirliği de azalıyormuş. Çünkü bu dönemde Tesla, uzaydan bir radyo mesajı aldığını iddia etmiş. Sonuçta; Wardenclyffe Kulesi sökülmüş ve büyük mucit dünyayı 100 yüzyıl ileriye taşıyacak projesini hayata geçirememiş.
İyonesferi insanoğlunun yararına kullanabileceğini söyleyen mucidin çalışmalarından bir diğeri de güçlü bir silah üzerineymiş. Yoğunlaştırılmış elektrik ışınlarıyla çok uzaklardaki hedefleri bile etkisiz hale getirebileceğini söyleyen Tesla, çalışmasını 1934 yılında kamuoyuyla paylaşmış. Projesini tamamlamak üzere olduğunu söyleyen Tesla, o silah sayesinde dünya barışının korunabileceğini belirtmiş. Çünkü silah, 300 km mesafedeki orduları ya da silahları durdurabilecekmiş. Böylece hiçbir ülkenin sınırı askeri yöntemlerle aşılamayacakmış.
Yaşlılık Dönemi;
Silahını pek çok ülkeye önerse de gerekli maddi desteği bulamayan Tesla, projesini hayata geçirememiş. 1943’te 300 patent ile tarihe geçen Tesla, ayrıca Nobel Fizik Ödülü’nü de reddetmiş. Zira ödüle ebedi rakibi Edison’la birlikte layık görülmüş. Ancak 1917’de kendisine verilen Edison Madalyası’nı almayı kabul etmiş. Hayatının sonuna kadar evreni dinlemeye devam eden Nikola Tesla, 86 yaşında 7 Ocak 1943’te New Yorker Oteli’nde bir başına hayata veda etmiş.
Ölü olarak bulunan Nikola Tesla’nın tüm çalışmalarına ABD hükümeti tarafından el konulmuş. Ve dahinin öldüğü odaya, mucidin ismi verilmiş. Sonuç olarak; bilim adamları Nikola Tesla’nın teorileri üzerinde hala çalışmaya devam ediyor ve zamanında dehası anlaşılamayan mucidin ne kadar çok şey başarabileceği bugün yeni yeni anlaşılıyor diyebiliriz. Ayrıca mucidin doğduğu tarih olan 10 Temmuz, günümüzde New York ve diğer pek çok eyalette Tesla Günü olarak kutlanmaktadır.
Nicola Tesla Hakkında İlginç Bilgiler
- Tesla hayatı boyunca hiç et yememiştir.
- İnsanlarla doğrudan temas etmekten kaçınan Nikola Tesla, biri tenine değdiği zaman hemen orayı yıkayıp takıntılı olduğu mikroplardan arınırmış.
- Hiç evlilik yapmayan Nikola Tesla, bir aseksüelmiş.
- Nikola Tesla, en iyi bilim kurgu filmleri listesinde de yer alan The Prestige isimli başarılı yapımda David Bowie tarafından canlandırılmıştır.
- Son yıllarında kendisine elektro şok uygulayan Tesla’nın Teleforce isimli bu icadına, ölmeden önce ABD yetkileri tarafından el koyulmuş.
- Asistanı olan Marconi’nin kendisinin fikirlerini çalarak radyo patentini aldığı, 1943 yılında kesinleşmiştir.
- Belgrad’da yer alan Nikola Tesla Müzesi’nde mucidin icatlarının prototipleri ve ayrıca külleri bulunuyor.
- Einstein hakkında onun pek çok başarılı iş yaptığını fakat rölativite teorisine katılmadığını söylemiş.
- Katıldığı konferanslarda, zihnini bulandırmamak için diğer konuşmacıları dinlemezmiş.
- Şiddetli bir fırtına sırasında dünyaya gelen Tesla doğduğunda, ebe gökyüzünde çakan yıldırımın kötü bir kehanete işaret ettiğini ve çocuğun karanlığın oğlu olacağını söylemiş. Annesi ise “hayır, o yıldırımın oğlu olacak” demiş.
- Bir çevreci olan Tesla, dünyanın kaynaklarının çok hızlı tüketildiğine şahit olarak endişeleniyor ve bu nedenle de yenilenebilir enerji üzerine çalışıyormuş.
- 3 sayısına takıntılı olan Tesla, akşam yemeklerinde 18 adet peçete kullanır ve küçük bir öğle şekerlemesi dışında geceleri yalnızca 2 saat uyurmuş.
- Her zaman özenli giyinen Tesla, incilerden nefret eder ve üzerinde inci olan bir kadınla konuşmazmış. Hatta bir keresinde sekreteri, işe inci aksesuarlarla geldiğinde onu evine geri göndermiş.
- Evrende yalnız olmadığımıza inanan Tesla, bu düşünceleri nedeniyle kaçık olarak nitelendirilmiş.
- Hisleri oldukça güçlü olan Tesla, bir gece aniden uykusundan uyanmış ve komşularını kendi evlerinde çıkmak üzere olan yangından kurtarmış.
Nikola Tesla’nın En Önemli Buluşları
Çoğu kişinin Marconi’nin icat ettiğini sandığı radyonun ve daha pek çok önemli buluşun mucidi o! Fikirlerinden çoğu çalınsa da bugün Nikola Tesla’nın ne kadar büyük bir bilim adamı olduğu pek çok kişi tarafından biliniyor. Çalışmalarını öncelikle 3 boyutlu bir şekilde zihninde tasarlayan Tesla, not tutmaz ve planları kafasında tam anlamıyla çalışır hale gelmeden pratiğe geçmezmiş. Sonuçta; o dehasıyla pek çok buluşuyla günümüz teknolojisine yön vermiştir. Alternatif akım, uzaktan kumanda, tesla bobini, indüksiyon, neon lamba, kablosuz telgraf, tesla vanası, ayarlanabilir vakumlu kondansatör, MR, lazer ve radyo gibi… Gelin, şimdi Nikola Tesla’nın önemli buluşları ve icatlarından kısaca bahsedelim.
Radyo: Radyo 1943’e kadar Marconi’nin keşfi olarak bilinse de ABD Yüksek Mahkemesi daha sonra radyonun patentini Nikola Tesla’ya vermiştir. Tesla’nın yanında asistan olarak çalışırken fikirlerini çalan Markoni için mucit, onun iyi bir adam olduğunu ve halihazırda 17 patentini daha kullandığını bildiğini söylemiştir.
Nikola Tesla’nın Deprem Makinesi (Tesla’nın Osilatörü) : 1898’de Tesla, sallanan küçük bir cihaz yaptığını ve bunu çalıştırdığında büyük bir sarsıntı olduğunu söylemiş. Deprem Makinesi olarak da bilinen bu icadını, doğurabileceği olumsuzluklardan ötürü hemen imha etmiş. Bu aleti kullanarak Brooklyn Köprüsü’nü bir saat içinde yerle bir edebileceğini söyleyen Tesla, fikrini bir silah olarak değil depremleri engellemek amacıyla geliştirmiş. Bazı teorisyenlere göre ABD hükümeti Tesla’nın bu çalışmasını kullanmaktadır.
Nikola Tesla’nın Kablosuz Elektrik İletimi: Patentini 1900 yılında aldığı buluşu, indüksiyon ve ışınım olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Colorada Springs’teki laboratuvarında 200 tane akkor ampulü, kilometrelerce uzaklıktan kablosuz bir şekilde yakmış, teorisinin mümkün olduğunu kanıtlamıştır. Daha sonra; projesini geliştiren Tesla, tüm dünyaya enerji dağıtımı yapacak kulesinde kullanmak istemiş fakat önüne koyulan engeller yüzünden amacına ulaşamamıştır.
Tesla Bobini: Tesla’nın şovlarında kullandığı ve kendi adını verdiği bobini, yüksek voltajda şimşekler yaratabilen bir makinedir. Çok fazlı alternatif akımlar sayesinde ortaya çıkan şimşeklere, Tesla’nın pek çok fotoğrafında rastlayabilirsiniz. Ayrıca günümüzde bu makinelerle eğlence ve gösteri yapan pek çok kişi olduğunu hatırlatmak isterim.
Tesla Vanası: Tesla Vanası da mucidin hiçbir hareketli parçası olmayan ve sadece tek yönde sıvı akışını mümkün kılan bir icadıdır. 1916’da icat edilmiş, patenti ise 1920’de alınmıştır. Fazla kullanım alanı bulamamış ve bu nedenle pek geliştirilememiştir.
Uzaktan Kumanda: İlk kez 1898 yılında bir botu uzaktan kumanda ile hareket ettirmiştir. Madison Square Garden’de yaptığı gösteriyi izleyenler, Tesla’nın beyin gücünü kullandığını düşünse de mucit daha sonra insanlara uzaktan kumanda sistemini açıklamıştır. 1 yıl sonra da uzaydan sinyal aldığını söylemiş ama o zamanlar kozmik radyo dalgalarından haberdar olunmadığı için kendisiyle alay edilmiştir.
Nikola Tesla Sözleri
Ünlü mucit hakkında bu kadar konuştuktan sonra son olarak Nikola Tesla’nın ünlü sözleriyle yazıyı bitirelim. İşte zamanın ötesindeki adam olan Tesla’dan ünlü sözler:
Demiş ve gerçekten de geleceğin adamı olmayı başarmış.
Kendisine kaçık olarak bakılsa da o kimseye kulak asmayarak, herkesin imkansız gözüyle baktığı buluşlara imzasını atmış.
Gerçekten de paraya önem vermemiş Nikola Tesla! Aksi takdirde, yüzlerce patenti olan dahinin para içinde yüzmesi gerekirdi.
Radyonun mucidi olarak anılan Marconi dahil daha pek çok kişi tarafından fikirleri çalınan Nikola Telsa, bu gerçeğin farkında olduğunu ve onlar hakkında ne düşündüğünü yukarıdaki cümlesiyle açıklamış.
Hayatı boyunca tatil yapmak istememiş Nikola Tesla! Gerek de duymamış! Ayrıca barış yanlısı mucit, beslenmesine de her zaman dikkat ederek, vücudunu gereksiz toksinlerle doldurmamış.
Yukarıdaki başlıklar altında, Nikola Tesla kimdir, detaylıca incelemeye çalıştık. Peki, tüm bu öğrendiklerinizden sonra Thomas Edison ile Nikola Tesla ikilisi hakkında bir yorum yapmanız gerekse, ne söylerdiniz? Mesela; siz de Edison’un daha büyük bir mucit olarak bilinmesinin, Tesla’ya yapılmış bir haksızlık olduğu görüşüne katılır mıydınız? Yoksa Edison’u tutanlar arasında mı yer alırdınız?