Girişimcilik Örnekleri: Türkiye’den ve Dünyadan Başarılı Girişimler

Gelişen imkanlar ile giderek daha çok çeşitlilik kazanan girişimcilik örnekleri, iş fikrini hayata geçirmek isteyenlere ilham oluyor. Bu yazıda da hem Türkiye hem de dünyadan örnekler bulunuyor;

Risk almayı bilen ve aklına koyduğu işi yapmaya girişenler için örnekler, hiç şüphesiz büyük önem taşımaktadır. Bunlar, girişimcilik yoluna çıkmış kişiler için ilham kaynağı olmakta ve onlara olabilecekler hakkında fikir vermektedir.

Sonuçta geçilecek bir yoldan daha önce geçmiş olanların tecrübesinden faydalanmak gayet mantıklıdır. Böylelikle onun karşılaştığı zorluklar göz önüne alınarak adım atılabilir ve riskler daha iyi hesaplanabilir.

Aşağıdaki hikayeler de bu bağlamda yardım edecek niteliktedir. İşte hem Türkiye hem de dünyada hedefe ulaşmış girişimcilik örnekleri;

Dünyadaki Başarılı Girişimcilik Örnekleri

Dünya çapında sayısız girişimcilik örneği bulunmaktadır. Faaliyet alanları farklı olsa bile geçtikleri yollar birbirine benzemekte, birçoğu ders alınacak nitelik taşımaktadır. Aşağıda yol gösterici özelliğe sahip 10 örnek bulunmaktadır.

1) Jack Ma – Alibaba

Alibaba’yı kuran ve girişimini bir dünya devi haline getiren Jack Ma, dünyadaki en başarılı girişimciler arasında. Sıfırdan başlayıp büyük bir servete ulaşan Jack Ma, internetin yükselişini fırsat bilip Alibaba’yı kurdu.

Sonrasında da çağın ihtiyaçlarını takip ederek şirketi devasa bir platforma dönüştürdü. Yenilikleri takip etmesi ve karşısına çıkan zorluklarda yılmaması sayesinde Alibaba’yı devler ligine sokmayı başardı.

2) Pierre Omidyar – eBay

eBay’ın 1998’deki halka arzıyla 31 yaşında milyarder olan Pierre Omidyar, işe kendi sitesinde ürün satarak başladı. AuctionWeb olarak bilinen projesi kısa süre içinde yüksek trafik almaya başladı.

Yükselişin ardından kullanıcılardan küçük ücretler almaya başlayan Omidyar, sonrasında bünyesine kattığı personellerle girişimini daha da genişletti. eBay şu anda internet üzerindeki en büyük açık artırma usulü alışveriş sitesi konumunda.

3) Andrew Carnegie – U.S. Steel

19. yüzyıl ABD’sinde çelik endüstrisinin gelişiminde önemli rol oynayan Andrew Carnegie, girişimciliğin harika örnekleri arasında. Sert bir hayatı olan Andrew’in çocukluğu, fabrikalarda çalışarak geçti ve çalışmasına rağmen geceleri yatağa genellikle aç bir şekilde gitti.

Kendi işlerini kurmadan önce Pennsylvania Demiryolları Şirketi’nin amiri olmayı başardı. Tüm zamanların en zengin Amerikalılarından olmasına rağmen aynı zamanda cömertliğin simgesi haline geldi. Öyle ki servetinin yaklaşık yüzde 90’ını çeşitli yardım kuruluşlarına ve vakıflara bağışladı.

4) Jan Koum – WhatsApp

Jan Koum, dünya çapında milyonlarca kullanıcısı olan devasa mesajlaşma platformu WhatsApp’ın kurucusu. Fakat şu anda milyar dolarlık serveti olan Jan Koum için hayat hep böyle bonkör değildi.

Sovyetler Birliği dönemi Ukrayna’sında su akmayan bir evde büyüyen Koum, 16 yaşında ailesiyle ABD’ye göç etti. 2009 yılında WhatsApp’ı kuran Koum için girişimi dönüm noktası oldu.

5) Jeff Bezos – Amazon

E-ticaret devi Amazon ve kurucusu Jeff Bezos da dünyanın en başarılı örneklerinden. Çocukluk döneminde elektronik cihazlara ve bilgisayarlara karşı özel ilgisi olan Bezos, Amazon’dan önce birkaç başarısız iş girişiminde bulundu.

1994 yılında internetin yüzde 2300 büyüdüğünü gördü ve ilk etapta online kitap satmak için tasarladığı Amazon.com’u kurdu. Dünyanın en zengini unvanını alan Bezos, e-ticaret işini günümüzde pek çok farklı alana genişletmiş durumda.

6) Konosuke Mathushita – Panasonic

En büyük Japon tüketici elektroniği şirketi olan Konosuke Mathushita, küçük yaşlardan itibaren çıraklık dahil pek çok farklı işte çalıştı. Elektrikli cihazlara ilgisi artan Mathushita, bu nedenle 15 yaşında bir aydınlatma şirketinde teknisyen olarak işe başladı.

Çalışkanlığıyla öne çıktı ve 22 yaşına geldiğinde müfettişliğe yükseldi. Ancak o dönemde ürün yönetim tarafından beğenilmedi ve istifa ederek kendi şirketini kurdu. Bu şirket daha sonra dünya devleri arasına girecek Panasonic’i doğurdu.

7) Hamdi Ulukaya – Chobani

Chobani, 2005’te Hamdi Ulukaya’nın New Berlin, New York’ta Kraft Foods tarafından kapatılan bir tesisi satın almasıyla kuruldu. Ancak başarı hikayesi, kuruluşun öncesinde saklı. 1972 yılında Erzincan’da doğan Ulukaya, yoğurt ve peynir üreten mütevazı bir aileye sahipti. Ankara’da üniversite eğitimi alırken dil öğrenmek için ABD’ye gitti ve burada girişiminin temellerini attı.

Çünkü Amerika’daki yoğurtların berbat olduğunu gördü ve bu durumu fırsata çevirebileceğini fark etti. Ardından Kraft Foods’a ait bir tesisi satın almak için aylarca uğraştı ve sonunda istediğini aldı. Sadece 6 çalışanla başladığı işini zamanca yüzlerce çalışanı olan başarılı bir girişime dönüştürdü.

8) Eren Özmen – Sierra Nevada Corporation

Sierra Nevada Corporation’ın başkanı olan Eren Özmen’in şirketi de başarılı girişimcilik örneklerinden. 1980’lerde eğitim için Amerika’ya giden Özmen, Nevada Reno Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı. 19882de ise birkaç sene içinde satın alacağı Sierra Nevada Corporation’da çalışmaya başladı.

1994’de SNC yalnızca 20 çalışana sahipken satına alan Özmen çifti, başarılı stratejileri sayesinde yükselişe geçti. 2014 yılında, Fast Company dergisinde “Dünyanın En Yenilikçi 10 Uzay Şirketi” listesinde yer alan firma, daha pek çok farklı unvan kazandı.

9) John Paul DeJoria – Paul Mitchell&Patron Tequila

En iyi Paul Mitchell saç ürünleri ve Patron Tequila ile tanınan John Paul DeJoria, kendi servetini kendi yapan girişimciler arasında. Alman ve İtalyan ebeveynleri olan DeJoria, koruyucu bir ailenin yanında yaşamak için Los Angeles’a gönderildi.

Hatta gençlik döneminde zaman zaman sokak çeteleri arasına katıldı. John Paul Mitchell Systems’i yarattığında, arabasında yaşıyor ve saç ürünlerini kapı kapı dolaşarak satmaya çalışıyordu. İşlerin yolunda gitmesiyle iyi paralar kazandı ve milyon dolarlar kazanan bir şirketin kurucusu oldu.

10) Sarah Breedlove – Madam C. J. Walker Manufacturing Company

1867-1919 yılları arasında yaşayan Sarah Breedlove (Madam C. J. Walker), inanılmaz bir girişimci olarak hafızalara kazındı. Servetini kendi kazanan ilk siyahi Amerikalı kadın milyoner olan Breedlove, kölelik yapan bir aileden geliyordu.

Ailesinde doğan ilk özgür insan olan Sarah, özellikle siyahi kadınlar için tasarlanmış güzellik ve saç ürünleri yarattı. Yeterli arzın olmadığını görerek kendi çözümünü bulan girişimci, çabalarının meyvelerini aldı ve 1919’da ölümü sırasında Amerika’nın en zengin Afrikalı-Amerikalı iş kadını olarak kayıtlara geçti.

Türkiye’deki Başarılı Girişimcilik Örnekleri

Ülkemizde de çok sayıda başarılı girişimcilik örneği bulunmaktadır. Gelişen teknoloji ve devlet destekli krediler gibi faktörler, kendi işini kurmak isteyenlere yardımcı olmakta, onları teşvik etmektedir. Aşağıda 10 girişimcilik örneğine yer verilmiştir:

1) Nevzat Aydın – Yemek Sepeti

2015’te ülkemizde internet sektöründe faaliyet gösterip 1 milyar TL yatırım almayı başaran ilk firma Yemek Sepeti oldu.

Delivery Hero tarafından satın alınan Yemek Sepeti, faaliyetlerine 2000 yılında 40 metrekarelik bir alanda başladı. Başlangıçta yalnızca birkaç düzine civarında sipariş alan firma, zaman içinde popülaritesini artırdı ve 2010’da sipariş sayısı 25 bine ulaştı.

Nevzat Aydın ise Türkiye’nin en büyük online yemek siparişi platformunun kurucusu niteliğini kazandı. ABD Başkanı Barack Obama tarafından 2010 yılında düzenlenen Girişimcilik Zirvesi’ne çağrılan dünya çapındaki 150 girişimci arasına girdi.

2) Başak Taşpınar – Armut.com

Boğaziçi Üniversitesi mezunu Başak Taşpınar, eğitimine devam etmek için ABD’ye gitti. Sonrasında Coca-Cola, Morgan Stanley gibi dev şirketlerde çalıştı ancak 2010 yılında oğlu dünyaya geldikten sonra Türkiye’ye döndü.

Ülkeye döndüğünde eve yerleşme aşamasında bir sürü sıkıntı çeken Taşpınar, bu noktada edindiği fikirlerle armut.com’un temellerini attı. Hayallerinin peşinden gitmesi gerektiğini anlayarak taşınma sırasında çektiği zorlukları fırsat olarak kullandı. Girişimi ile internet aleminde hızla yükseldi.

3) Demet Mutlu – Trendyol

Trendyol grubunun girişimcisi, kurucusu ve CEO’su olan Demet Mutlu, kendi işini kurma düşüncesiyle yola çıktı. 300 bin dolar sermaye evinin salonunda işe başlayan Mutlu, sitenin değerinin ilk 16 ayda 150 milyon dolara ulaştığını gördü.

Çinli teknoloji devi Alibaba’dan yatırım alan Trendyol, önde gelen e-ticaret girişimcilerinden biri haline geldi. En iyi kadın girişimciler arasındaki Demet Mutlu’nun firması, ciro ve büyüme hızı açısından tüm dünyada istisnai örnekler arasına girdi.

4) Eren Bali – Udemy

6 ay içinde 57 yatırımcı tarafından reddedilen fikrine sıkı sıkı tutunan Bali, sonunda hedefine ulaştı. Ancak milyonlarca insanın ücretsiz ulaşabileceği ders içerikleri sunma fikrini hayata geçirmek hiç kolay olmadı.

2017’de Forbes dergisine Vadideki Türk başlığıyla kapak olan Bali, matematik ve bilgisayara olan ilgisi sayesinde kendi başarı hikayesini yarattı. Nitekim Udemy, online eğitim devriminin en önemli girişimleri arasına yerleşti.

5) Sidar Şahin – Peak Games

Yerli oyun şirketi Peak Games, 2010 yılında İstanbul’da Sidar Şahin tarafından kuruldu. Yıllar içinde Türkiye’nin yanında dünya mobil oyun pazarının da önemli oyuncuları arasına girdi. İstanbul’dan dünyaya uzanan bir marka olarak dikkat çeken Peak, milyonlarca kullanıcıya ulaştı.

2016’da oyuncak üreticisi Hasbro’ya açtığı dava ile gündeme gelen girişim, 2017 yılında anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Sidar Şahin, kendi firmasını kurmadan önce yüksek profilli oyun şirketlerini ve başarılı internet girişimlerini yönetti.

6) Tarkan Anlar – Scotty

Motosiklet sürücüleri ile İstanbul’un trafik derdini çözmeyi ve hızlı bir ulaşım seçeneği sunmayı amaçlayan Scotty, Tarkan Anlar tarafından kuruldu. Anlar, çocukken okul olmadığı zamanlarda esnaf babasına yardım ederek ticaret hayatına giriş yaptı.

Ege Üniversitesi’ni kazandı ve burada İşletme Kulübü’nün kurulmasını sağlayarak bir dergi çıkarttı. Pek çok farklı proje başlatan Anlar, babasının işleri bozulduğunda küçük internet siteleri kurdu. İstanbul’da iş yapmaya çalışırken trafik sorunundan şikayet eden Anlar, bu noktada motorla taşımacılık fikrine yöneldi. Böylece Scotty yaratıldı.

7) Gülhan Ertürk Akgül – Artge

TİM-TEB’in En Başarılı Kadın Girişimci ödülüne layık görülen Gülhan Ertürk Akgül, Artge’nin kurucusu. Artge; yüz-örüntü-imge tanıma, ileri görüntü ve sinyal işleme gibi konularda %100 yerli çözümler üreten FaceCapt Yüz Tanıma Sistemi ile Türkiye’deki önde gelen savunma sanayii ve bankacılık sektörü firmalarında büyük hacimli işlere imza attı.

Akgül, 1999’da İTÜ Mühendislik Bölümü’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi’nde MBA yaptı. 2006’da Siemens’te çalışmaya başladı ve 11 yıl burada görev yaptı. Artge’yi ise 2013’de kurdu.

8) Kerem Çatay – Ay Yapım

Ay Yapım’ın kurucusu Kerem Çatay da başarılı girişimciler arasında. Bilkent Üniversite’den mezun olduktan sonra yüksek öğretimini University of California Film & Televizion programında tamamladı.

2005 yılında Ay Yapım’ı kuran Kerem Çatay, Fi, Çarpışma, Kuzgun, Kara Para Aşk, Kurt Seyit ve Şura, Kuzey Güney, Fatmagül’ün Suçu Ne, Ezel, Aşk-ı Memnu, Yaprak Dökümü, İçerde gibi ülkenin önde gelen dizilerine imzasını attı. Aynı zamanda Bi Küçük Eylül Meselesi, Delibal gibi filmlerin yapımcılığını da üstlendi.

9) Latife Ertuğrul – Ertuğrul Tekstil

14 yaşındayken fabrikada ortacılık yapmaya başlayan Latife Ertuğrul’un firması da ilham veren girişimcilik örneklerinden. 2013’te Latife Ertuğrul tarafından 30 m2 bir atölye olarak kurulan Ertuğrul Tekstil, firmanın sitesine göre bugün 1800m2 kapalı alanda üretim yapmaktadır.

Fason üretim yaparak işe başlayan kadın girişimci, yavaş yavaş işini büyütmeye başladı. Hayallerine ulaşmakta kararlı olan Ertuğrul, zamanla büyük ihracatlar ve milyon dolarlık anlaşmalar yapan bir şirketin sahibi haline geldi.

10) Cihat Dündar – Biota Laboratuvarları

Almanya doğumlu Cihat Dündar, 12-13 yaşlarında yaşadığı sivilce sorunu nedeniyle doktora gitti. Ancak doktorun söylediği yöntemlere rağmen sivilce sorunundan kurtulamadı. Bir gün bal ve yoğurt karışımından oluşan basit bir tarifle karşılaştı ve bu sayede sorunundan kurtulduğunu gördü. Yirmili yaşlarında ise başka bir olay ona ilham verdi.

Askerlikte nöbet tutarken aynı sokakta oturan bir kadının birileriyle konuşurken sürekli ağzını örttüğünü görüyordu. Bir gün kadının nöbet tutan askere pişirdiği keteden ikram etmesiyle Dündar, bıyık bölgesinde aşırı kıllanma olduğunu gördü. Bu soruna çözüm bulunabilir mi diye çıktığı yolda Biota Laboratuvarları’nı kurdu.

Yukarıdaki örnekler arasına yüzlercesi daha eklenebilir. Önemli olan örnekler arasındaki ortak noktaları bulmak ve onları anlamaktır. Çünkü hemen hepsinde belli başlı unsurlar öne çıkmaktadır. Olmazsa olmazların; kararlılık, pes etmemek ve fırsatları yakalamak olduğu görülmektedir. Bununla birlikte trendleri yakalamak ve geleceğin meslekleri hakkındaki güncel bilgileri takip etmek önem taşımaktadır. Böylelikle gelişen zamanla birlikte ilerlenerek geride kalma riski ortadan kaldırılabilir.