Şirketinizin tehlike sınıfını belirleyen NACE kodunuzu biliyor musunuz? NACE kodunuzu nasıl sorgulayabilirsiniz? NACE kodu nereden ve nasıl öğrenilir? Tüm detaylar yazımızda!
İçindekiler
NACE Kodu Nedir?
NACE, ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistik üretimi için Avrupa Birliği’nin geliştirdiği bir kodlama sistemidir. NACE sözcüğü “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” ifadesinin baş harflerinden oluşur. Bu ifadenin Türkçesi ise “Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması”dır.
NACE kodu uygulaması, “Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (ISIC)” ile de ilişkili olup ekonomik faaliyetlerlerle ilgili istatistikleri global düzeyde karşılaştırmayı sağlar. İşletmeler ile iş yerlerinin tehlike sınıfı NACE kodu ile belirlenir.
NACE Kodu Türkiye’de De Kullanılır Mı?
NACE kodu sistemi, Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları kapsamında, Türkiye’de de kullanıma girmiştir.
Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) 2013 senesinden bu yana beri NACE kodlarını kullanır. Türkiye’de NACE kodu altı haneden meydana gelir. Bu sebeple “altılı faaliyet kodu” ismiyle de bilinir ve kullanılır.
NACE Kodundaki Rakamlar Hangi Anlama Gelir?
Altı haneden oluşan NACE kodundaki rakamlar belli anlamlara gelir.
- İlk iki hane, genel faaliyet sınıflandırması, son dört hane ise alt faaliyet sınıflandırması içindir.
- Bununla beraber SGK sicil numaranın 3. hanesinden 8. hanesine kadarki rakamlar da NACE kodunu oluşturur. Mesela 10 gıda ürünlerinin imalatını; 10.52 dondurma imalatını; 10.52.01 sade, sebzeli, meyveli vb. dondurma imalatını belirtir. Bu faaliyet alanı “az tehlikeli” olarak listelenmiştir.
NACE Kodu Ne İşe Yarar?
Şirket kurma işlemine başlamadan önce şirketinizin faaliyet alanları ve büyüklüğüne göre size en uygun şirket tipini seçmelisiniz. Ardından şirketin merkezi neresi olacaksa, buranın adresi ile kira kontratı yapabilirsiniz. Bu adımı ise şirket ana sözleşmesini hazırlamak ve ilgili ticaret odasına kayıt yaptırmak takip eder. Bu işlemlerden sonra da vergi dairesinde, ticaret odasında belirlenen NACE kodu ile mükellefiyet açtırılır. NACE kodu, iş yerinin tehlike derecesini belirleyen koddur. NACE kodunu belirleyerek işinizdeki tehlike seviyesini de tespit etmiş olursunuz.
NACE koduna göre işler; az tehlikeli işler, tehlikeli işler ve çok tehlikeli işler olarak sıralanır:
- Az tehlikeli: Büro hizmetleri, gıda, perakende alışveriş vb. iş yerleri.
- Tehlikeli: İmalat, kesme, boyama, servis vb. işlerin yapıldığı iş yerleri.
- Çok tehlikeli: İnşaat, maden, tersane vb. işlerin yapıldığı iş yerleri.
İş yerinin ve çalışma alanının tehlike derecesinin belirlenmesi ise iş güvenliği yasalarına uymayı kolaylaştırır, aynı zamanda da iş yerinde güvenliği sağlamaya yardım eder. Bununla beraber NACE kodu sosyal güvenlik uyuşmazlıkları ile iş yargılamalarının sosyal güvenlikle alakalı bölümleri de ilgilendirir.
NACE Kodu Nasıl Belirlenir?
NACE kodunu belirlemek için, en güncel İş Yeri Tehlike Sınıfları Listesi’ni kontrol etmelisiniz.
Kimi zaman sistem ile SGK kaydındaki kod birbirine uymaz veya belirlediğiniz NACE kodu, şirketinin iş koluyla ilgisiz olur. Bu tip durumlarda TOBB’a başvurup NACE kodunuzu düzeltmeniz gerekir.
Aksi takdirde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereği ceza alabilirsiniz.
NACE Kodu Kim Tarafından Belirlenir?
2005 yılında 25705 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanana “Odalarda/Ticaret Borsalarında Mesleklerin Gruplandırılması” hakkındaki yönetmelikler ile 2012’de 29312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişik geçici 3. madde gereği, bağlı oda ve borsa üyelerinin faaliyet kodlarının (NACE kodu) ve buna mukabil meslek gruplarının belirlenmesi görevini, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) verir.
NACE Kodu Sorgulama Nasıl Yapılır?
Şirketinizin NACE kodu sorgulaması üç farklı yöntemle yapılabilir:
1. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sicil Numarası ile NACE Kodu Sorgulama
SGK sicil numarası 23 rakamdan oluşur. SGK sicil numarasının ikinci hanesinden başlayıp 3, 4, 5, 6 ve 7. haneleri NACE kodunu gösterir.
2. Vergi Levhasından NACE Kodu Sorgulama
NACE kodu, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği vergi kodu ile de aynıdır. İnternet Vergi Dairesi (İVD) sisteminden aldığınız barkodlu vergi levhasında mükellefin adı soyadı, ticaret unvanı, iş yeri adresi ve vergi türü bulunur.
Bu alanlardan sonra ise ana faaliyet kodu ve adı başlığı ile bir bölüm karşımıza çıkar. Bu satırda bulunan 6 haneli kod da NACE kodudur.
3. Ticaret Odasından NACE Kodu Sorgulama
Şirketinizin bağlı olduğu ticaret odasının internet sitesinden de NACE kodunuzu sorgulayıp öğrenebilirsiniz.
Bunun için İstanbul Ticaret Odası’nın ito.org.tr adresindeki web sitesine girip sırasıyla tescil ilan kuruluş ve sicil kayıtlarına tıklayarak şirketinizin İTO kaydını görebilirsiniz.
NACE kodunuz firmanızın detay sayfasında karşınıza çıkacak.
2024 Yılında Nace Kodlarında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?
Geçtiğimiz günlerde, 26 Aralık 2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinin Ek-1’indeki İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi’nde belirtilen NACE kodlarında bazı değişiklikler yapıldı.
Bu değişikliklere birlikte göz atalım.
Tanımları Değiştirilen NACE Kodları
Aşağıdaki tabloda belirtilen NACE kodlarının tanımları değiştirilmiştir.
| Nace Kodu | NACE Rev.2_Altılı Tanım (Eski) | NACE Rev.2_Altılı Tanım (Yeni) | Tehlike Sınıfı |
|---|---|---|---|
| 10.71.02 | Fırın ürünleri imalatı (ekmek, sade pide, simit vb. dahil, taze pastane ürünlerinin imalatı hariç) | Ekmek imalatı (sade pide dahil) | Az Tehlikeli |
| 13.30.03 | Kumaş ve tekstil ürünlerine baskı yapılması hizmetleri (giyim eşyası dahil) | Kumaş ve tekstil ürünlerine baskı yapılması hizmetleri (giyim eşyası dahil, emprime baskı dahil, transfer baskı hariç) | Tehlikeli |
| 47.29.90 | Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda başka yerde sınıflandırılmamış diğer gıda ürünlerinin perakende ticareti (hazır yemek, gıda tuzu, sos, maya, çorba, pekmez, reçel, fındık ezmesi, makarna, bal, ev hayvanı yemleri vb.) | Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda başka yerde sınıflandırılmamış diğer gıda ürünlerinin perakende ticareti (hazır yemek, gıda tuzu, sos, maya, çorba, pekmez, reçel, fındık ezmesi, makarna, bal vb.) | Az Tehlikeli |
| 62.01.01 | Bilgisayar programlama faaliyetleri (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması vb) | Bilgisayar programlama faaliyetleri (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması, masaüstü ya da mobil cihazlar için uygulama geliştirme vb.) | Az Tehlikeli |
| 82.11.01 | Kombine büro yönetim hizmeti faaliyetleri (bir ücret veya sözleşme temelinde sekreterlik, finansal planlama, faturalama ve kayıt tutulması, personel ve posta vb. hizmetlerin kombinasyonunun sağlanması) | Kombine büro yönetim hizmeti faaliyetleri (bir ücret veya sözleşme temelinde sekreterlik, finansal planlama, faturalama ve kayıt tutulması, personel ve posta vb. hizmetlerin kombinasyonunun sağlanması) (Sanal ofis, hazır ofis ve paylaşımlı ofis hizmeti faaliyetleri hariç) | Az Tehlikeli |
| 95.22.01 | Evde kullanılan elektrikli cihazların onarımı (buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, oda kliması, elektrikli küçük ev aletleri vb.) | Evde kullanılan elektrikli cihazların onarımı (buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, oda kliması, elektrikli küçük ev aletleri, robot süpürge makineleri vb.) | Tehlikeli |
İşyeri Tehlike Sınıfları Listesinden Çıkarılan NACE Kodu
33.13.04 NACE kodlu “diğer profesyonel elektronik ekipmanların bakım ve onarımı” işi, tehlikeli işler statüsünden çıkarılmıştır.
İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ne Eklenen Nace Kodları
Aşağıdaki tabloda belirttiğimiz NACE kodları, “tehlikeli işler” olarak belirlenen kodların yer aldığı listeye eklenmiştir.
| NACE Kodu | NACE Rev.2_Altılı Tanım | Tehlike Sınıfı |
|---|---|---|
| 10.71.04 | Simit imalatı | Az Tehlikeli |
| 13.30.05 | Kumaş ve tekstil ürünlerine transfer baskı yapılması hizmetleri | Tehlikeli |
| 33.13.05 | Yüklü elektronik devrelerin/kartların bakımı ve onarımı | Tehlikeli |
| 33.13.90 | Diğer profesyonel elektronik ekipmanların bakım ve onarımı | Tehlikeli |
| 82.11.02 | Sanal ofis, hazır ofis ve paylaşımlı ofis hizmeti faaliyetleri | Az Tehlikeli |
| 95.11.02 | Bilgisayarların ve bilgisayar çevre birimlerinin yenilenmesi hizmeti faaliyetleri (dizüstü bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar, modemler, oyun konsolları) | Az Tehlikeli |
| 95.12.02 | İletişim araç ve gereçlerinin yenilenmesi hizmeti faaliyetleri (cep telefonları, akıllı telefonlar) | Az Tehlikeli |
| 95.25.03 | Saatlerin yenilenmesi hizmeti faaliyetleri (telefon özelliği olmayan akıllı saatler) | Az Tehlikeli |
Kaynak: Değişikliklere dair bilgiler TÜRMOB tarafından 7 Mart 2024’te yayımlanan duyurudan alıntılanmıştır.
