Dünyanın hemen her yerinde işçilerin yıllık izin hakkı olmak zorundadır. Çalışanlar, senelik izin haklarını kullanmayınca kullanmadıkları izin haklarını ödeme olarak alabilir. Peki bu ödemeler hangi yöntemler ile hesaplanır? Yıllık izin ücreti hesaplaması nasıl yapılır? Kullanılmayan yıllık izinler nasıl hesaplanır? İşte yıllık izin ücreti hesabına dair merak ettiğiniz her şey…
İçindekiler
Yıllık İzin Nedir?
Yıllık izin, diğer adıyla izin hakediş, işçinin aynı iş yerinde belli bir süre sigortalı olarak çalıştıktan sonra işin ve aldığı ücretin devam etmesi şartıyla kullandığı izindir. Bazen ücretsiz izinle karıştırılır ancak bu izin türünü, çalışan bir neden göstermeden dilediğinde kazanıp kullanabilir.
Yıllık İzin Aralığı Nedir?
Yıllık izin aralığı, çalışılan vakte ya da yaşa bağlı olarak değişebilir. Ayrıca her bir çalışan için ayrı ayrı kayda alınıp hesaplanır. Bu nedenle kişiye bağlı özel verilerden birini oluşturur.
İster personel ister insan kaynakları çalışanı olun, İş Kanunu’ndaki şartları dikkate alarak kendiniz ya da bir başka çalışan için yıllık izin hesabı yapabilirsiniz.
Yıllık İzin Süresi Ne Kadardır?
Yıllık ücretli izin hakkı, bir işçinin en temel haklarından biridir. 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanlara verilen yıllık izin en az 20 gündür. Yıllık izin süreleri iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Yıllık izin süreleri kıdem ve hizmet süresine göre belirlenir. Hizmet süresi 1 ile 5 yıl rasında olanlar 14 gün; 5 ile 15 yıl arasında olanlar 20 gün, 15 yıldan fazla olanlar ise 26 günlük izin süresine sahip olur. Bu hakkın kaç günden ibaret olduğu (işçinin hem dinlendiği hem de ücretini çalışmaksızın almaya devam ettiği dönem) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesinde şöyle açıklanır:
İşçinin iş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de dahil olmak üzere en az 1 yıl çalışmış işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, yani yıllık izin hakediş süresi, kıdemi
- 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahildir) olan işçiler için en az 14 gündür.
- 5 yıldan çok 15 yıldan az olan işçiler için en az 20 gündür.
- 15 yıl (dahildir) ve daha çok olan işçiler için en az 26 gündür.
- Yer altında (maden vs.) çalışan işçiler için bu süre 4’er gün artırılır.
- 18 yaşında ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve üstü yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi her halde ve şartta en az 20 gündür. Bu işçilerin izinleri 14 yerine 20 günden başlar.
Yıllık İzin Nasıl Hesaplanır?
Bir sigortalı çalışanın hizmet sözleşmesi feshedilirse, bu çalışanın çalıştığı sürede kullanmadığı yıllık izinlerine ait olan ve alması gereken ücret, sözleşmenin sona erdiği tarihte alacağı miktara eklenir.
Yıllık izin hesaplaması, işçinin günlük brüt maaş ücreti ile kullanılmayan izin gününün çarpılması ile yapılır. Yıllık izin ücretinde, bu ücret işçiye ödenmeden önce yapılan bazı vergi kaynaklı kesintiler bulunur. Dolayısıyla bahsettiğimiz hesabın ardından ücretten Gelir Vergisi, Damga Vergisi ve SGK kesintileri yapılır.
Kesintilerden sonra geriye kalan miktar, sigortalı çalışana ödenir. Bu ücret, çalışan iş yerinden kendi isteğiyle ayrılsa da, sözleşmesine işvereni son vermiş olsa da ödenmek zorundadır. Kısacası her çalışan, her şartta bu ücreti alma hakkına sahiptir.
Kullanılmayan Yıllık İzinler Nasıl Hesaplanır?
Örnek bir durum üzerinden kullanılmayan yıllık izinlerin nasıl hesaplanıp ödeneceğine birlikte bakalım:
Diyelim ki bir çalışanın kullanılmamış izin günü sayısı 20. O halde bu sayı, işçinin günlük brüt maaşı ile çarpmalıyız. Maaşı 6.000 TL olan bir işçinin günlük brüt maaşını 6.000/30 olarak hesaplayabiliriz. Yani işçinin günlük brüt maaşı 200 TL’dir. Bu işçinin kullanılmayan izin günü sayısı da 20 olduğuna göre 200×20 hesabı ile işçinin işçinin kullanılmayan brüt izin günü ücretini 4000 TL olarak bulabiliriz. Bu hesabı şu şekilde formülleştirebiliriz:
(Brüt maaş / ay) x kullanılmayan yıllık izin günü
Yıllık İzin Kullanılmazsa Ne Olur?
Çalışan kullanmadığı veya kullanamadığı yıllık izin süresi olduğunda bunun karşılığını ücret olarak alma hakkına sahiptir.
Vefat, kendi isteğiyle işten ayrılma ya da işten çıkarılma gibi durumlarda personelin kullanmadığı yıllık izin süresi ücrete çevrilir.
