Uzun yıllardan beri çek, ticaret dünyasının en önemli elemanlarından biri olarak kullanılır. Bildiğimiz üzere çeklerin kullanımı amacı, ödemelerin banka üzerinden yapılmak istendiği veya anlık olarak nakit paraya ulaşılamadığı durumlarda ödeme aracı olmasıdır.
Çeklerin çoğunlukla iki taraf arasında düzenlenen bir belge olduğuna şahitlik etsek de, bazen çek ile elde edilen hakların devredildiği örneklere rastlanır. Çek ciro etmek şeklinde isimlendirilen bu devir işlemi, kanun tarafından belirlenmiş şartlar sağlandığında gerçekleştirilebilir. Bu nedenle çek sahibi kişiler, gereken sorumlulukları yerine getirmeli ve yasal şartları sağlamalıdır. Yasal şartlar sağlanmadan yapılan ciro işlemleri geçersiz sayılır ve cezai işlem uygulanması da söz konusu olabilir. Detayları sizin için derledik.
İçindekiler
Çek Ciro Etmek İşlemi Nedir?
Hem alacağı hem de vereceği olan bir kişinin; alacağına karşılık çek almasına ve vereceğine karşılık olarak aldığı bu çeki devretmesine çek ciro etmek denir. Halk arasında ciro etmek olarak bilinen bu kavram, aynı zamanda çekin kullanım haklarının devredilmesi olarak da tanımlanabilir.
Ciro işlemini, çekin haklarını elinde bulunduran taraf gerçekleştirir. Ciro edilmiş çeki alan taraf ise vade tarihinin gelmesiyle bankadan çeki tahsil edebilir. Dolayısıyla çeki ciro eden taraf, çek vadesindeki tahsilat haklarını devretmiş olur.
Ciro işlemiyle birlikte çeki ilk düzenleyen taraf borçlu konumunu devam ettirerek çek bedelini öder ve ciro yoluyla çeki elde eden son taraf da çeki tahsil eder.
Çek Ciro Etme İşlemi Neden Yapılır?
Bildiğimiz üzere çek ciro edildiği zaman, çeki düzenleyen yani keşideci yine ödeme yükümlülüğünü devam ettirir. Ciro eden kişi de tahsilat hakkını kendi borcuna karşılık başka bir tarafa devreder.
Ciro etme işleminin ortaya çıkmasının temelinde alacak ile vereceğin eşitlenmesi yatar. Bu işlemler, ticaretin kolaylaştırılması ve üçlü bir bağlantı içerisinde olan borç alışveriş döngüsünün tekrardan iki tarafa indirgenmesi için kullanılır.
Çeki ciro eden taraf, satmış olduğu ürün veya hizmetler ile almış olduklarını takas ederek kasasından herhangi bir nakit çıkışı olmasını engeller.
Çek Cirolama Metodları Nelerdir?
Çekin cirosunda tam ciro ve beyaz ciro olmak üzere kullanılabilecek iki ayrı metot vardır.
- Tam ciro yönteminde hem ciro işlemini yapan taraf hem de bu yolla çekin haklarını devralan taraf açık bir şekilde çekin üzerinde belirtilir.
- Beyaz ciro yönteminde ise çekin haklarını devralan taraf belirtilmeyip yalnızca ciro işlemini yapan taraf yazılır.
Çek Cirolama Amaçları Nelerdir?
Ciro etme işlemi, metot yönünün dışında amaç yönünden de üç başlık altında incelenebilir:
- Birinci başlık temlik cirosudur. Temlik cirosu en sık rastlanan ciro biçimidir. Bu ciro yönteminde çeki alan taraf çekten doğan bütün haklarını devreder.
- İkinci ciro şekli rehin cirosudur. Rehin cirosu kullanılan çeklerde “bedeli rehindir” ibaresinin yer alması gerekir
- Üçüncüsü ise tahsil cirosudur. Tahsil cirosu kullanılan çeklerde “tahsil içindir” ibaresinin yer alması gerekir. Bu ciro yöntemi, senet bedelinin tahsil edilebilmesi için yapılır.
Çek Ciro Etme İşleminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Çek ciro etme konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:
- Çeklerin ciro edilmesi işlemi sırasında ciroyu yasaklayan kayıtların düşülmemesine özen gösterilmelidir. Keşidecinin emre yazılı olmadığına dair bir şerh düşmesi durumunda, çekin nama yazılmış olduğu kabul edilir. Nama yazılmış çeklerin temlik yolu geçerlidir.
- Çekin ciro edilebilmesi için herhangi bir kayıt ve şartın olmaması zorunluluğu vardır. Çek ciro edilirken şart konarsa ciro etme işlemi yapılabilir. Konulan bu şartlar ise geçersiz sayılır.
- Ciro işleminin gerçekleşebilmesi için cironun çizilmemiş olması önemli noktalardan biridir. Çizilmiş ciro, yapılmamış hükmündedir.
Çeklerde Ciro Etme İşlemi Nasıl Yapılır?
Çekin kullanım haklarını elinde tutan taraflar açısından ciro işlemi, oldukça kolaydır. Yukarıda belirttiğimiz husus ve sınırlandırmalara dikkat eden kimseler herhangi bir sorunla karşılaşmayacaktır.
Çekin ciro edilebilmesi için çekin arka kısmına firma kaşesi vurulmalıdır. Şirket yetkilisinin yine çekin arkasına imzasını atması gereklidir.
Ciro işlemini gerçekleştirecek olan şirkette birden fazla yetkili ortak varsa, her birinin imzasının bulunması gerekir. Atılan İmzalarla ciro etme işlemi tamamlanır. Ciro edilen çeki alan taraf, çekin vadesinde çeki tahsil edebilir.
