Devlet memuru olan kimselerin memuriyet maaşlarından başka ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmalarının yasak olduğunu biliyoruz. Ancak devlet memurlarının şirketlere ortak olup olamayacağı, şahıs şirketi kurup kuramayacağı gibi konular da merak edilmektedir.
Bu yazımızda devlet memurlarının ne tür şirketlerde faaliyet gösterebileceği, hangi şirketlerde yer alabileceği konularını derledik.
İçindekiler
Devlet Memuru Şirket Kurabilir Mi?
Devlet memurunun, ne tür kazançlar elde edebileceği, şirket kurup kuramayacağı veya kurulmuş olan şirketlere ortak olup olamayacağı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun’da açıkça belirtilmiştir. İlgili kanunun “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28’inci maddesinde;
- Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre “Tacir” veya “Esnaf” sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz,
- Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz,
- Ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).
- Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.” hükümlerine yer verilmiştir.
Kanuna göre memurların, tacir ve esnaf sayılmalarını gerektiren faaliyette bulunmaları yasaklanmıştır.
O halde gelin birlikte kanunda bahsedilen tacir kavramına bir göz atalım.
Kimler Tacir Statüsündedir?
Tacir kavramı ile kimlerin kast edildiği 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda açıklanmıştır.
6102 sayılı Kanun’a göre tacir, gerçek kişi tacirler ve tüzel kişi tacirler olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
- Gerçek kişi tacir, bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kişidir.
- Tüzel kişi tacir ise ticaret şirketleridir. Tüzel kişi tacirlerin ortakları, ortaklık sıfatlarından ötürü tacir sayılmazlar.
Devlet memurları için şirket kurmadaki farklılıkları da tam bu noktada başlar.
Devlet Memurları Ne Tür Şirket Kuramaz?
Kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler; sermaye şirketleri sayılır.
Yukarıda belirttiğimiz üzere kanun; devlet memurlarının bütün şirketlere değil, sadece kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlere komandite ortak olmalarını yasaklamıştır. Devlet memurları komanditer ortak olabilmekte fakat kural olarak komandit şirketin yönetim ve denetiminde görev alamamaktadır.
Yani devlet memurlarının limited şirketler ve anonim şirketlerde ortak olmalarına engel herhangi bir durum bulunmazken kanun, şahıs şirketi kurmalarını yasaklamıştır.
Devlet Memurları Hangi İşletmeleri İşletemez?
Devlet memuru bir dükkan, mağaza, market, tesis, imalathane, ofis, büro, fabrika gibi iş yerlerini kendi adına işletemez.
657 sayılı Kanun’da belirtilen bu hükümler; devlet memurunun memuriyetini korumak, ekonomik açıdan büyük yükümlülükler altına girmesini önlemek ve memur sıfatıyla yaptığı kamusal işlerin verimliliğini düşürmemek adına getirilmiştir.
Devlet Memurları Sermaye Şirketlerine Ortak Olabilir Mi?
657 sayılı Kanunda bu tür işletmelerin devlet memurunun ortağı bulunduğu şirketler tarafından işletilmesini ve dolayısıyla devlet memurunun sermaye şirketlerine ortak olmasını yasaklamamıştır.
Ancak devlet memurunun anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi, limited şirketlerde ise şirket müdürü olması yasal olarak mümkün değildir.
Devlet Memuru Limited Şirketin Tek Ortağı Olabilir Mi?
Limited şirketler kanuni açıdan tek ortaklı olarak kurulabilir. Tek ortaklı limited şirketlerde şirket ortağı aynı zamanda şirket müdürü olmak zorunda olduğundan devlet memurunun limited şirketin tek ortağı olamaz.
Sonuç: Devlet Memurunun Şahıs Şirketi Kurması Mümkün Mü?
Devlet memurlarının ticaret müesseselerinde çalışması, şirketin temsilciliğini yapması, yönetici pozisyonunda görev alması kesinlikle yasaktır.
Sonuç olarak devlet memurlarının ortağı olduğu şirketlerde fiilen herhangi bir idari veya icrai görev alması ve şahıs şirketi kurması yasal olarak mümkün değildir.
