Halka Arz Nedir? Şirketler Nasıl Halka Arz Olur?

​Halka Arz Nedir?

Halka arzın anlamı, özel bir şirketin hisselerinin kamuya açılmasıdır. Şirket özel mülkiyet statüsünden çıkarak halka açık bir statü kazanır ve gerekli finansmana ulaşmayı hedefler. Yatırımcıların bu sürece erken aşamalarda dâhil olma fırsatı elde etmesi, halka arzın kamu nezdinde talep görmesini sağlar.

Halka Arz Türleri

Halka arzın birincil ve ikincil olmak üzere iki çeşidi vardır. Birincil halka arz, şirketin menkul kıymetlerinin ilk defa yatırımcılara sunulmasıdır. İkincil halka arzsa şirkete ait hisselerin yeniden satışa çıkarılmasıdır. 

Halka Arzın Faydaları ve Riskleri

Halka arzın avantajlarından bazıları şunlardır:

• Halka arzda yatırımcıların sahip olduğu en önemli avantaj, hisse senetlerine piyasa fiyatının altından sahip olabilmektir.

• Şirketin kamuya açılmasıyla birlikte hisse değerinde artış beklentisi olur. Bu nedenle halka arz iyi bir yatırım fırsatı olabilir.

• Yatırıcımlar farklı sektörlerdeki şirketlerin halka arzına katılarak portföylerini çeşitlendirebilirler ve yatırımlarının toplam riskini minimize edebilirler.

• Halka arzı gerçekleşen bir şirket finansal kuruluşların güveni kazanabilir.

• Hisseleri halka arz olan şirketler elde ettikleri kazanç sayesinde büyüme planlarını finanse edebilir, yeni projelere başlayabilir, yatırımlarını artırabilir ve borçlarını ödeyebilir.

• Halka arz, şirketlerin bilinirliğini ve marka değerini de artırır.

Tüm bu avantajların yanında halka arz, bazı riskleri de beraberinde getirir:

• Piyasada meydana gelen dalgalanma, halka arz edilen şirketin finansal durumu gibi nedenlerle hisse yükseliş yaşamayabilir ve yatırımcının beklentilerini karşılayamayabilir.

• Özellikle popüler halka arzlarda talep yoğunluğu sebebiyle hissenin gerçek değerinin üzerinde fiyat artışı gerçekleşebilir. Bu fiyat şişmesi bir süre sonra aşırı iniş göstererek kayıplara yol açabilir. 

• Yatırımcıların halka arz için aracı kurumlara komisyon ödemesi gerekebilir.

• Halka açılan şirketlerin gerçekleştirmesi gereken birçok yasal prosedür vardır. Bunun yanı sıra yatırımcıların talepleri, rakiplerin faaliyetleri, piyasalarda gerçekleşen dalgalanmalar gibi bazı durumlar şirketlerin iş yükünü artırabilir.

Şirketler Halka Nasıl Arz Olur?

Şirketler halka arz sürecini başlatabilmek için bazı şartları taşımalı ve belirli adımları takip etmelidir.

Halka Arz İçin Gereken Şartlar

Bir şirketin halka arz olması için taşıması gereken ön şartlar şunlardır:

Halka arz olacak şirketin mevcut sermayesinin tamamının ödenmiş olması gerekir.

• Başvuru tarihinden önceki 2 yıl içerisinde varlıkların gerçeğe uygun değere taşınmasıyla oluşan değer artış fonları gibi fonlar şirketin sermayesine eklenmemiş olmalıdır.

• Eğer şirket başvuru tarihinden önceki iki yıl içinde anonim ortaklığa dönüşmüşse dönüşüm öncesi bilançoda yer alan öz kaynak kalemleri bilançoda ayrı ve dönüşüm öncesi şirketin devamı olacak şekilde gösterilmelidir. Ayrıca bu duruma ilişkin mali müşavir raporunun da düzenlenmesi gerekir.

• Şirketin halka arz izahnamesinde en son tarihli finansal tablolar bulunmalıdır. Bu tablolara göre kurulun konuyla ilgili düzenlemelerinde tanımlanan ilişkili taraflarından ticari olmayan alacakları, tüm alacaklar toplamının %20’sini veya aktif toplamının %10’u geçmemelidir.

Halka Arz İçin İzlenmesi Gereken Adımlar

Halka arz için izlenmesi gereken adımlarsa şunlardır:

• Şirket içerisinde halka arz sürecini yönetecek bir çalışma grubu oluşturulmalıdır.

• Finansal tablolar bağımsız bir kuruluşun denetiminden geçerek onay almalıdır.

• SPK tarafından yetkilendirilmiş aracı bir kuruluşla aracılık sözleşmesi imzalanır.

• Aracı kuruluş tarafından şirketin değerlemesi yapılır ve fiyat tespit raporu hazırlanır.

• Halka arz izahnamesi SPK’ye sunulur.

• Payların Borsa İstanbul’da işlem görebilmesi için borsa kotasyon başvurusu yapılır.

• Halka arz süreci boyunca ve sonrasında ilgili raporlar Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yayımlanır.

Şirketler İçin Halka Arzın Önemi Nedir?

Halka arzı gerçekleşmiş bir şirketin yatırımcı tabanı genişler ve finansmana erişimi kolaylaşır. Bunların yanı sıra halka arz şirketler için şu açılardan önemlidir:

Sermaye Artırma İmkânı

Halka arzı gerçekleşen bir şirket büyük bir sermaye elde edebilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi şirketler bu sermayeyle borçlarını azaltabilir ve yeni yatırımlarla büyümesini finanse edebilir.

Piyasa Değeri ve İtibar

Halka arz sürecinde bir şirketin piyasa değeri belirlenir ve kamuya sunulur. Şirketin finansal ve mali durumunu anlatan raporların şeffaf şekilde paylaşılması sadece yatırımcıların değil, müşterilerin de şirkete güven duymasını sağlar. Bu da şirketin hem itibarını hem piyasa değerini artırır.

Halka Arzın Sağladığı Finansal Avantajlar

Halka arz sonucunda şirket likidite yapısını güçlendirerek nakit akışlarını artırır. Bunun yanında hissedarlarına ellerindeki hisseleri kamuya satarak kolay çıkış imkânı sağlar. 

Halka Arz Süreci Nasıl İlerler?

Halka arz süreci çeşitli aşamalardan oluşur:

Halka Arz Hazırlık Aşaması

Bu aşama şirketin halka arz için yasal düzenlemeler yaptığı ve stratejiler geliştirdiği dönemdir. Mali tablolar kontrol edilir. Danışmanlar ve hukuk firmalarıyla iş birliği yapılır.

Yatırımcı İlişkileri ve Tanıtım

Şirket halka arzı duyurmak ve yatırımcılara bilgi vermek için tanıtımlar düzenler. Şirketin gelecekteki performansına dair beklentiler paylaşılarak potansiyel yatırımcının ilgisi kazanılmaya çalışılır.

Halka Arz Sonrası Dönem

Halka arz süresi tamamlandığında hisseler borsada işlem görmeye başlar. Bireysel veya tüzel kişiler hisse alımı yapar. Şirket hisse arz sürecini oransal veya eşit yapabilir. Oransal dağıtımda konan sermayenin büyüklüğüne göre dağıtım oranı çıkarken eşit dağıtımda her yatırımcıya eşit lot oranı düşer. Ardından hisselerin paylaşımı tamamlanır.

Halka Arzlara Kimler Katılabilir?

Halka arz kamuya açık bir faaliyet olduğundan farklı profildeki yatırımcılara katılım olanağı sağlar.

Bireysel Yatırımcılar

Genellikle aracı kurumlar üzerinden halka arzlara katılırlar ve daha küçük miktarlarda yatırım yaparlar. Şirketin büyüme potansiyelinden yararlanma avantajı elde ederler.

Kurumsal Yatırımcılar

Kurumsal yatırımcılar için halka arz uzun dönemli yatırım fırsatı olabilir. Genellikle ayrıntılı analizler yaparak büyük miktarlarda yatırım yaparlar. Örneğin fon ve yatırım şirketleri büyük miktarlarda hisse satın alabilir. Sigorta şirketleri uzun vadeli yatırım amacıyla halka arzlara katılabilir. Bankalar ve büyük finans kuruluşlarıysa genellikle portföy çeşitlendirme amacıyla katılım sağlar.

Yabancı Yatırımcılar

Yabancı yatırımcılar yerel düzenlemelere ve borsa kurallarına uymak şartıyla halka arzlara katılabilirler. Küresel piyasada halka arzlar, gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme fırsatlarını yakalamak için önemlidir. Yabancı yatırımcılar bu fırsatı değerlendirerek yüksek getiri sağlayabilirler.

Şirket Halka Arzına Nasıl Katılınır?

Şirket halka arzına katılmak için izlenmesi gereken belirli adımlar vardır:

Halka Arz İçin Yatırım Hesabı Açma

Öncelikle bir yatırım hesabı açılmalıdır. Çünkü hisse senedi alım emri bu hesap üzerinden gerçekleşir.

Halka Arz Başvuru Süreci

Halka arz duyuruları sonrası talep toplama tarihlerinde şirketin dağıtım metoduna göre bir yatırım stratejisi belirlenmeli ve uygun miktarda hisse talebinde bulunulmalıdır.

Halka Arzda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Halka arza katılırken şunlara dikkat edebilirsiniz:

• Şirketin mali ve finansal durumunu öğrenmek ve geleceğe yönelik planlarına ulaşmak için şirketin izahnamesini okuyun. Bu sayede yatırım kararınızı şirketin büyüme potansiyelini daha doğru şekilde analiz ederek verebilirsiniz.

• Fiyat tespit raporlarını okuyarak hisse senedinin gerçek değeri hakkında bilgi edinebilirsiniz. Buna göre hisse senedi fiyatının uygunluğunu değerlendirebilirsiniz.

• Şirketin halka arza katılma motivasyonunu araştırın. Yalnızca sermaye artırımı mı amaçlanıyor yoksa mevcut ortakların hisselerini satarak çıkış yapabilmeleri mi isteniyor? Bu araştırma şirketin büyüme performansı açısından aydınlatıcı olabilir.

• Şirketin halka arzdan kazandığı paranın nerede değerlendirileceği önemlidir. Yalnızca borç ödemek mi yoksa yeni projeler için fon sağlamak mı amaçlanıyor noktasında araştırma yapabilirsiniz.

Halka Arz Takvimine Nereden Ulaşabilirim?

Halka arz takvimine Borsa İstanbul’un (BIST) resmî web sitesi üzerinden veya bankaların, aracı kurumların ve diğer finansal haber sayfalarının web sitesinden kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihine göre hazırlanmıştır.

​Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden fatihsemizoglu.com herhangi bir surette sorumlu değildir.