İş Göremezlik Ödemesi Nedir ve Nasıl Alınır?

​Hayat akışında karşılaşılan çeşitli problemler çalışma yaşamını sekteye uğratabilir. Uzun süreli iş göremezlik durumlarında çalışanın gelir kaybı yaşamaması ve mağdur olmaması için çalışana iş göremezlik ödeneği verilir. Peki; iş göremezlik ödemesi nedir, bu ödeneği kimler alabilir? Gelin, iş göremezlik ödeneğiyle ilgili detaylara birlikte göz atalım.

İş Göremezlik Ödemesi Nedir?

Sigortalı çalışanlar sağlık sorunları ve iş kazası gibi durumlarda geçici olarak çalışamayacak duruma geldiklerinde yetkili bir sağlık kurumundan hekim onaylı iş göremezlik raporu alırlar. Bu rapor doğrultusunda çalışanlar, tedavi boyunca masraflarını karşılamalarını ve geçimlerini sürdürebilmeleri için belirtilen iş göremezlik süresi boyunca ödeme alma hakkı elde ederler. Ödenek işveren değil, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından verilir. Yapılacak ödemenin miktarı çalışanın hangi iş göremezlik kapsamına girdiği gibi çeşitli etmenlere göre değişir. 

İş Göremezlik Ödemesi Kimler Tarafından Alınabilir?

Sigortalı çalışanlar hastalık hâli, analık hâli, meslek hastalığı ve iş kazası olmak üzere 4 farklı durumda iş göremezlik ödeneği alabilir:

Hastalık Hâli

Sigortalı çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı dışında yaşadığı sağlık sorunları, hastalık hâli olarak kabul edilir. Çalışan hastalandığında bir hekim tarafından iş göremezlik raporu oluşturulur ve belirtilen istirahat süresince çalışanlar hastalık hâli ödemesinden yararlanabilir. Ancak ödeme, iş göremezliğin üçüncü gününden itibaren başlar.

Analık Hâli

4/a ve 4/b sigortalılık statüsüne tabii sigortalı kadının, kendi çalışmalarıyla gelir veya aylık alan kadının, sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebelik başlangıcından itibaren doğumdan sonraki ilk 8 haftayı kapsayan sürede gebelikle ilgili rahatsızlık yaşamasına analık hâli denir. Çoklu gebelik durumlarında doğum sonrası süre 10 hafta olarak kabul edilir. Analık sigortası kapsamında geçici iş göremezlik ve emzirme ödenekleri sağlanır. 

Meslek Hastalığı

Sigortalının yaptığı işin niteliği gereği tekrar eden bir nedenle veya çalışma koşulları sebebiyle yaşadığı geçici ya da sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâli; meslek hastalığı olarak kabul edilir. Yetkili sağlık kurumu tarafından durumun meslek hastalığı olup olmadığı değerlendirilir ve raporlanır. 

İş Kazası

Sigortalı çalışanın çalışma saatleri içerisinde iş yerinde ya da dışında yaptığı iş nedeniyle fiziksel veya psikolojik olarak çalışmasına engel yaratan bir kaza yaşaması iş kazası olarak adlandırılır. 

İş Göremezlik Ödemesi İçin Hangi Şartlar Gereklidir?

Çalışanın iş göremezlik ödemesi alması için çeşitli şartları taşıması gerekir. Bu şartlar ödemenin verilme sebebine göre değişiklik gösterir. Bunları kısaca açıklayalım:

• Hastalık Hâli İçin Gereken Şartlar: Hastalık hâli nedeniyle iş göremezlik ödemesinden 4/a sigorta kapsamında çalışanlar ve kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alanlar yararlanır. 4/b sigorta statüsündeki çalışanlara 5510 sayılı kanun gereği hastalık hâli sebebiyle geçici iş göremezlik ödeneği verilmez. İstirahatin başladığı tarihte çalışanın sigortasının sona ermemesi gerekir. Ayrıca çalışanın iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta priminin bildirilmesi şartı vardır.

• Analık Hâli İçin Gereken Şartlar: Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilen sigortalının gebelik istirahatinin başladığına dair rapor alması gerekir. Kişi, istirahat raporu olduğu durumda hekimden çalışabilir raporu almadan çalışmaya devam etmemelidir.

• Meslek Hastalığı ve İş Kazası İçin Gereken Şartlar: Meslek hastalığı ve iş kazası için ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanmak için belli bir sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı veya yaş gibi şartları taşımak gerekmez. Çalışanın sigortalılık niteliğinin devam etmesi gerekir. Ancak 4/b sigortalılarıyla tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalılar bu ödeneği alabilmek için genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarını ödemelidir.

​İş Göremezlik Ödemesi Nasıl Alınır?

İş göremezlik ödemesi almak için çalışan kişi raporu işverene, işveren de elektronik ortamda kuruma bildirir. Rapor bildirimiyle iş göremezlik ödemesi için başvuru yapılmış olur. Ardından hak edilen ödeme SGK tarafından PTT veya anlaşmalı bankanın herhangi bir şubesinden çekilebilecek şekilde hesaba aktarılır. e-Devlet üzerinden iş göremezlik ödemesi sorgulamasını yaparak ödemenin durumu takip edilebilir. 

Analık hâlindeyse elektronik ortamda düzenlenen doğum öncesi ve sonrası analık raporları hem kurumun veri tabanına hem işverenin “çalışılmadığına dair bildirim” ekranına düşer. Ödeme işlemleri, iş yerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlükleri tarafından yapılır ve sigortalının T.C kimlik numarasına tanımlanarak anlaşmalı bankaya gönderilir. Geç doğum söz konusu olduğunda geçici iş göremezlik ödeneğinin süresi sistem tarafından hesaplanır. Otomatik düzenlenen hastalık raporuyla bu süreye ait geçici iş göremezlik ödeneği sigortalıya ayrıca ödenir.

İş Göremezlik Ödemesi Nasıl Hesaplanır?

Geçici iş göremezlik ödeneğini hesaplamak için önce kanunun 17. maddesine göre günlük kazancın hesaplanması gerekir. Bunun için sigortalının son 3 aylık prime esas kazanç toplamı, son 3 aylık prim gün sayısına bölünür. Bu noktada iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında raporlu olunan günlerin tamamı hesaplamaya dâhil edilirken hastalık hâlinde ilk iki gün hesaplamadan çıkarılır. Yatarak istirahatlerde hesaplanan günlük kazancın yarısı, ayakta istirahatlerde ise üçte ikisi oranında ödeme yapılır.

İş Göremezlik Ödemesi Ne Zaman Yatırılır?

İş göremezlik ödemesi başvuru yapıldıktan sonra 15 gün içerisinde yatırılır. Yapılan ödemenin iki ay içerisinde çalışan tarafından alınması gerekir. İki ay geçtiği takdirde ödeme SGK’ye iade edilir.

İş göremezlik ödemesini İş Bankası’ndan alabilirsiniz. Bunun için e-Devlet’e giriş yapmalı, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “Şahıs Ödemeleri Banka Hesabı Tanımlama” uzantısına tıklamalı ve İş Bankası hesabınızı sisteme tanımlamalısınız. Henüz hesabınız yoksa hemen şubeye giderek, İşCep mobil uygulaması veya internet sitesi üzerinden kolayca başvuruda bulunabilir ve İş Bankası hesabınızı açtırabilirsiniz.

İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihine göre hazırlanmıştır.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden fatihsemizglu.com herhangi bir surette sorumlu değildir.​​​