Pilot Olmak: Nasıl Olunur? Şartları ve Maaşları

Pilotluk, hem iş tanımı hem de kazancıyla en cazip mesleklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Tabi işin avantajlarının yanında zorlukları da bulunmaktadır. İşte detaylar;

Mevcut ekonomik koşullar gereği çok kazandıran mesleklere gösterilen ilgi büyük. Çünkü bu devirde kişi ya aranan kişi olmalı ya da maddi refahını kendi işini kurarak sağlamalı.

İşte bu noktada pilot olmak istiyorum diyenlerin sayısındaki artış dikkat çekiyor. Pilotluk, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hem en havalı hem de en yüksek maaş veren meslekler arasında yer alıyor.

Pilotluğun düşünüldüğü kadar cazip olup olmadığına karar vermek içinse bazı noktalara dikkat etmek şart. Öncelikle işin bulutların üzerinde keyifli yolculuklar yapıp çuvalla para kazanmaktan ibaret olmadığını anlamalısınız. Diğer detaylar aşağıda;

Pilot Kimdir? Sorumlulukları Nelerdir?

Yolcu, kargo ya da şahsi uçakları ya da helikopterleri güvenle uçurmaktan sorumlu olan kişiye pilot denir. Sivil ya da askeri havacılık sektörlerinde çalışabilmelerinin yanında hobi amacıyla uçuş yapanlar da bulunmaktadır.

Uçuşlar genellikle biri komuta pilotu olan kaptan diğeri ikinci pilot olmak üzere iki pilot tarafından yönetilir. Kaptan, uçuş sistemlerinden sorumluyken ikinci pilot hava trafik kontrolörüyle iletişim kurar. Bazı uçuşlarda üç ya da dört kaptan bulunabilir.

Pilotun sorumluluklarına gelindiğinde ise pek çok yükümlülük olduğu görülmektedir. Örneğin pilot; hava durumu, yolcular ve uçak hakkındaki tüm bilgilerden emin olmalıdır.

Yakıt seviyesinin ekonomiyle güvenliği dengelemesini sağlamak, tüm sistemlerin düzgün çalıştığından emin olmak, kabin ekibiyle koordinasyonlu çalışmak da sorumluluklar arasındadır.

Uçağın kayıt defterini güncel tutmak, uçuş planı oluşturmak, seyahat sonunda uçuş raporu yazmak, uçuş öncesinde hava durumunu incelemek, yüklemeyi kontrol etmek de pilotun yapması gereken görevlerindendir.

Pilot Olmak İstiyorum ama Buna Hazır Mıyım?

Pilotluğun prestijli bir meslek olduğu şüphe götürmez bir gerçek. Ancak yüksek gelir potansiyelinin ve avantajlarının yanında zorluklarının olduğunu da bilmelisiniz.

Bu işin sizin için uygun meslek olup olmadığını detaylıca düşünmelisiniz. Aksi takdirde yola çıkıp pilotluk yapamadan havacılık kariyerine veda edenler arasında yer alabilirsiniz. Çünkü pek çok kişi, yüksek maaşı, sunduğu cazip olanakları ve mesleğin o meşhur karizması için pilotluk yapmak istiyor.

Oysaki görünenin ardında; fazlasıyla yorucu bir iş, bol stres ve aileye özlem gibi dezavantajlar bulunmaktadır. Ayrıca pilotluk, hayat boyu öğrenmeyi gerektiren bir meslektir.

Yani bir kez pilotluk belgenizi aldınız diye hayatınız boyunca mesleğe devam edebilirsiniz diye bir kural yoktur. Düzenli aralıklarla testlere tabi tutulacağınız için bilgilerinizi sürekli tazelemek zorundasınızdır.

Buna ek olarak, sağlığınızla ilgili bir sıkıntı yaşamanız durumunda da mecburi olarak mesleğe veda edersiniz. Yüzlerce kişinin hayatından sorumlu olmanız da apayrı bir meseledir.

Ve bunlar gibi daha sayısız zorluğu bulunmaktadır. İşte bu nedenle; bu meslek gerçek tutkunuz mu emin olmalı ve zorluklarına katlanmayı göze alarak yola çıkmalısınız.

Nasıl Pilot Olunur?

Öncelikle pilot olmak için farklı yollar olduğunu bilmelisiniz. Askeriye, sivil havacılık okulu ya da ücretli pilotluk kursları gibi! Ancak nereyi tercih ederseniz edin, pilot olmak için yaşınızın küçük olması hedefe ulaşmanızda epey işinize yarayacaktır.

Diğer taraftan, mevzuata göre lise mezunu olmak uçuş eğitimi almak için yeterli olsa da lisans mezunları daha şanslı görülmektedir. Çünkü bazı uçuş okulları yalnızca lisans mezunlarını kabul etmektedir.

Üniversite mezunu olmak aynı zamanda işe başlarken rakiplerinizin 1 adım önüne geçmenizi sağlamaktadır.

Pilot olmak için pilotaj eğitimi lisans programlarına girebileceğiniz gibi 18 ila 24 ay arasında pilotluk eğitimi veren özel uçuş okullarını da tercih edebilirsiniz.

Bu okulları tercih etmeniz ve eğitimi başarıyla tamamlamanız durumunda PPL (Private Pilot Licence – Hususi Pilot Lisansı) almaya hak kazanırsınız.

Tek motorlu uçak ehliyeti almak için 165 saat yer dersi almalı ve 40 saat uçuş yapmalısınız. Ardından kontrol uçuşu denilen sınava girer ve geçerseniz Cessna tipi uçakları uçurabilirsiniz.

ATPL (Havayolu Nakliye Pilotu) lisansı sınavına girme hakkı kazandıktan sonra ise eğitimin diğer aşamasına geçersiniz. Bu aşamada 823 saatlik yer dersi alıp, 160 saat uçuş yaparsınız.

PPL lisansınızı aldıktan sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nde 14 dersin sınavına girersiniz ve hepsinde % 75’lik başarı sağlarsanız ATPL Frozen sertifikanızı alırsınız.

Sonrasında Tip eğitimine başlar ve tercihinize göre simülatör eğitiminizi alırsınız. Bu aşamayı da geçtikten sonra üçüncü pilot olarak kabine girer, 100 saatlik gözlem sürecini tamamladıktan sonra 2. pilot olarak göreve başlarsınız.

ATPL Frozen sertifikanız 1500 saatlik uçuş sonrasında ATPL haline geçer ve yardımcı pilot olursunuz. 5000 saatlik uçuşu tamamlamanızın ardındansa kaptan pilot olmaya hak kazanırsınız.

Neticede; ana hatlarıyla nasıl pilot olurum sorusunun cevapları üzerinde durduk. Ancak sonradan pişman olmamak için daha detaylı araştırma yapmanız gerektiğini unutmamalısınız.

Pilot Olma Şartları

Şimdi de isteyen herkes pilot olabilir mi diye soranlar için bu cazip mesleğin koşullarından bahsedelim.

1. Eğitim!

Pilot olmak için eğitim hayatını sevmek zorunda olmanız gibi. Çünkü bu cazip işi alabilmek için temel fizik, matematik, meteoroloji, uçak sistemleri, navigasyon, yönetmelik, fizyoloji gibi pek çok alanda yeterli bilgi birikimine sahip olmalısınız.

Yani çalışmayı ve öğrenmeyi sevmiyorsanız, pilot olma fikrinizi bir kez daha gözden geçirmelisiniz.

Yüzlerce kişinin canının emanet edildiği pilotlar, hava devinim biliminden meteorolojiye, uçağın teknik sistemlerinden hava trafik kontrolü yönetmeliklerine ve daha pek gerekli konuya varana kadar yeterli bilgiye sahip olmak durumundadır.

2. İyi Derecede İngilizce!

Pilot olabilmek için aranan şartlar arasında iyi derecede İngilizce de var. Ve bunun öyle sözde İngilizce bilmek olmadığının farkına varmalısınız.

Zaten çat pat İngilizce bilgisiyle pilot olmaya kalkışırsanız, daha yolun başında girdiğiniz sınavlardan kalır, serüveninizi tahmin ettiğinizden daha önce sonlandırmak durumunda kalırsınız.

Ya da bu alanda kariyer yapmaya kararlıysanız, pilotluk eğitimine başlamadan önce ICAO Havacılık İngilizcesi eğitimi alıp, dil bilginizi yeterli düzeye getirirsiniz.

3. Pilot Olmak için Ne Mezunu Olmam Gerekiyor?

Türk Sivil Havacılık mevzuatına göre uçuş eğitimi almak için lise diploması yeterlidir. Ancak hava yolu işletmelerine bakıldığında çoğunlukla üniversite mezunu pilotların tercih edildiği görülür.

Yani lise mezunu pilotların, istihdam edilme şansı lisans mezunlarına göre çok daha düşüktür. Bu nedenle, günümüzde üniversite okuduktan sonra pilotluk eğitimi almak çok daha mantıklıdır. Ayrıca teknik bölüm mezuniyetinin aday pilotlar için daha avantajlı olduğunu söylemekte de fayda var.

4. Sağlıklı Olmak!

Pilot olmak için hem ruhen hem de bedenen sağlıklı olduğunuzu ispatlamanız gerekmektedir. Bunun için de bir dizi teste girerek istenen sağlık raporunu temin etmelisiniz. Daha açık söylemek gerekirse; SHGM tarafından düzenlenmiş geçerli birinci sınıf sağlık sertifikasına sahip olmalısınız.

5. Para!

Pilot olmak için almanız gereken eğitim ve girmeniz gereken testler küçük bir servet değerindedir. Yani bulutların arasında dolaşmak istiyorsanız, eğitiminiz için binlerce liraya ihtiyacınız olacağını bilmelisiniz. Kaldı ki pek çok öğrencinin bu nedenle yüksek meblağlarda krediler çektiğini ve büyük borçlar alına girdiğini biliyoruz.

Zaten SGHM’nin sitesinde de belirtildiği gibi hava yolu pilotu (ATPL) lisansına sahip olmak için ödenmesi gereken ücretler, okullar arasında farklılık göstermekle beraber ortalama 80.000 euro civarındadır.

Kaldı ki bu yalnızca ortalama fiyattır. Çünkü fiyatlar arasında farklılıklar meydana gelebilmektedir. Mesela; bazı okullar kitapları, materyalleri, testleri ve benzeri şeylerin ücretlerini fiyatlarına dahil ederken, bazıları bunlar için ekstra ücret istemektedir.

Ayrıca bazı okullar, öğrencinin eğitimi ne kadar sürerse sürsün lisans vereceklerini taahhüt etmektedirler. Ancak sonradan bunun belirli bir uçuş saatini kapsadığı ortaya çıkmaktadır. Tüm bunları dikkate alarak, en iyi uçuş okulunu tercih etmeli, pilot olmak için servet ödeyeceğinizi unutmamalısınız. Tabii, çok çalışarak burslu pilotaj eğitimi alabileceğinizi de unutmayın.

6. Pilot Olmak için Yaş-Boy-Kilo Sınırı

Pilotluk için yaş, boy, kilo sınırına da dikkat etmek gerekmektedir. Örneğin Eskişehir Teknik Üniversitesi’nin kabul ve kayıt koşulları arasında 1 Ocak 1995 veya sonrasında doğmuş olmak, boyun en az 1.65 en çok 1.90 olması, boyun santimetre değerinin son iki rakamından en çok 7 fazla ve 15 eksik kilo ağırlığında olmak vardır.

Bununla birlikte THY, boy sınırlarını esneterek erkeklerde 1.65 kadınlarda 1.60 olan alt sınırı 1.57’ye çekmiştir.

Pilot Olmak için Aranan Ön Koşullar!

Yukarıda pilot olmak için aranan şartları, sahip olmanız gereken niteliklerle birlikte ana hatlarıyla ele aldık. Ancak bu işi ne amaçla yapacağınıza bağlı olarak taşımanız gereken şartlardan da bahsedelim. İşte Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün sitesinde belirtilmiş pilot olmak için aranan ön koşullar:

A) Öğrenci pilot lisansı için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır (SP):

• İlk yalnız uçuşundan önce 17 yaşını tamamlamış olmak. Ancak entegre kurslara başlayacak adaylar için 16 yaşını tamamlamış olmak yeterlidir.
• En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
• SHGM tarafından veya SHGM’ce yetkilendirilmiş havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş geçerli 1 veya 2 nci sınıf sağlık sertifikası sahibi olmak.

B) Hususi pilot lisansı almak için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır (PPL):

• En az 18 yaşında olmak.
• En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
• SHGM tarafından veya SHGM’ce yetkilendirilmiş havacılık tıp merkezleri tarafından düzenlenmiş geçerli 1 veya 2 nci sınıf sağlık sertifikası sahibi olmak.
• SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
• Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş eğitiminin tamamlanmasından sonra 6 ay içinde girilecek yetenek testinde başarılı olmak.
• Gece uçuşu yetkisi isteniyorsa gerekli eğitimleri almış olmak.
• Bu yönetmelikte belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak.

C) Ticari pilot lisansı almak için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır (CPL):

• En az 18 yaşında olmak.
• En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
• SHGM tarafından düzenlenmiş geçerli 1. sınıf sağlık sertifikası sahibi olmak.
• SHGM tarafından yetkili kılınmış uçuş eğitim organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
• Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş yetenek testinde başarılı olmak.
• Bu Yönetmelikte belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak.

D) Hava yolu nakliye pilotu lisansı almak için müracaat edenlerde aşağıdaki şartlar aranır (ATPL):

• En az 21 yaşında olmak,
• En az lise veya dengi bir okul mezunu olmak,
• SHGM tarafından düzenlenmiş geçerli 1. sınıf sağlık sertifikası sahibi olmak,
• CPL(A) ve çok motor IR(A) sahibi olmak,
• SHGM tarafından yetkilendirilmiş Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi eğitimini tamamlamak,
• Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş kontrolünde başarılı olmak,
• Bu Yönetmelikte belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak,
• MCC kursu görmüş olmak.

E) Aletli uçuş yetkisi almak isteyen adaylarda aşağıdaki şartlar aranır (IR):

• İlgili sınıfta geçerli sağlık sertifikasına sahip olmak.
• SHGM tarafından onaylı bir programa uygun olarak, onaylı bir uçuş eğitim organizasyonunda teorik bilgi ve aletli uçuş eğitimi almak.
• Aletli uçuş eğitimi; hususi pilot veya ticari pilot lisansına sahip bir pilot tarafından SHGM tarafından onaylı bir uçuş eğitim organizasyonunda alınabileceği gibi, sıfırdan başlayan ve devamlılık isteyen entegre bir kurs takip edilerek ticari pilot sertifikası ile birlikte de alınabilir.
• Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş kontrolünde başarılı olmak.
• IR(A) için müracaat sahibi, gece yetkisini içeren PPL(A) ya da CPL(A) sahibi ve sorumlu pilot olarak uçulmuş 50 saat seyrüsefer uçuşu tecrübesine sahip olmalıdır. IR(A) için helikopter seyrüsefer tecrübeleri de kredilendirilir. Bunun için en az 10 saati uçakta olmak kaydıyla helikopter seyrüsefer uçuşunun 40 saati kredilendirilir.

Pilot Maaşları Ne Kadar?

Pilot maaşları, özel hava yolu şirketlerinin belirlediği standartlara göre değişkenlik göstermektedir. Yine de yurt içi merkezli hava yolu şirketlerinde verilen maaşlar aşağı yukarı aynı seviyelerdedir. Yurt dışı merkezli hava yollarında ise farklı standartlar uygulanmaktadır.

Pilot Maaşlarının Uluslararası Karşılaştırması

Pilot Tipi	Ortalama Aylık Maaş
Yolcu Uçağı Pilotu	120.000 – 400.000 TL
Kargo Uçağı Pilotu	120.000 – 400.000 TL
Özel Jet Pilotu	120.000 – 400.000 TL
Askeri Pilot	120.000 – 400.000 TL

Pilot Olmanın Avantajları ve Dezavantajları

Bir de pilotluk mesleğinin avantajları ile dezavantajları üzerine konuşalım. Zira bu işi yapmak isteyenler, o kocaman uçakları uçurmanın yalnızca iyi taraflarını düşünürler. İşte bu nedenle, madalyonun her iki tarafının da farkında olarak kararınızı vermeli, sonradan pişmanlık yaşamalısınız.

Pilot Olmanın Avantajları

Pilot olmanın başlıca avantajları şöyledir:

• Bu mesleğin avantajları düşünüldüğünde akla ilk gelen şey pilotların bol bol seyahat ettikleri gerçeğidir. Yani yeni yerler görmek, dünyanın farklı yerlerine gitmek size göreyse yaptığınız işin keyfini sürebilirsiniz.
• Etrafınızda sizinle aynı düşünce tarzında olan insanlardan bulunması, bir diğer avantajdır. Zira gerek pilotlar gerekse kabin memurları, genel olarak aynı motivasyonla hareket eden kişilerdir. Neticede, başka sektörlerde işini severek yapan çok sayıda insanla karşılaşmak fazlasıyla zordur.
• Farklı kültürlerden insanlarla tanışmak, sizi pek çok farklı yönden geliştirecek, bakış açınızın genişlemesini sağlayacaktır.
• Elbette pilotluğun maddi getirisi! Sonuçta pilotlukta standartların üzerinde bir gelire sahip olur, hayatınızı refah içerisinde sürdürebilirsiniz. Emeklilik şartları da güzeldir.
• Eve iş getirmek, pilotların neredeyse hiç yapmadığı bir şeydir. Gerekli eğitimler ve testler için yapılacak hazırlıklar dışında pilotlar işlerini kapılarının ardında bırakarak evlerine dönerler.
• Bazı pilotlar aksini söylese de bu mesleği yapanlar, diğer pek çok çalışana kıyasla uzun ve yorucu mesai saatlerine katlanmak zorunda değillerdir. Zaten kurallar gereği bir pilot, çalışabileceği maksimum saat sayısını istese de aşamaz.
• Pilotlar, ücretsiz ya da indirimli oranlarla seyahat ederler. Ayrıca oteller ve araç kiralama hizmetleri gibi olanaklardan da aynı haklarla faydalanabilirler.
• Pilotluğun karizmatik bir meslek olduğunu herkes bilir. Ayrıca meraklıları için pilotların yaşamları boyunca pek çok ünlüyle tanışma fırsatı bulduklarını da belirtelim.
• Çalışırken dünyayı kuş bakışı görmek, gün doğumu ve batımına şahit olmak pilotluğun avantajları arasında.
• Düzensiz çalışma saatleri kimilerine göre büyük bir avantajdır. Çünkü her gün 8-5 çalışmak bazıları için işkence gibidir. Pilotlar ise böyle bir monotonluğa katlanmak zorunda değildir. Bazen gecenin bir yarısı bazen de sabahın köründe işe giderler. Bazen 2 bazen de 8 saat uçarlar. Ama bu durum, rutinden hoşlanmayanlar için kesinlikle bir ayrıcalıktır.
• Mesleğin evrenselliği sayesinde dilerseniz yurt dışında çalışmayı tercih edebilirsiniz. PPL, SPL, CPL, ATPL gibi lisanslarınız sayesinde farklı bir ülkenin hava yolu firmasında çalışabilirsiniz.

Pilot Olmanın Dezavantajları

Mesleğin dezavantajlarını da öğrendikten sonra bunları tartmak size kalıyor.

• Pilotların kaç saat çalışacağı, şirketine ve pilotun deneyimine bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak bu mesleği yapanların çoğunun, ailesine özlem duyarak evinden uzaklarda olduğunu unutmamalısınız.
• Düzensiz çalışma saatleri nedeniyle sevdiklerinizin iyi ya da kötü günlerinde onların yanında olamayabilirsiniz. Çocuğunuzun doğum gününü kaçırabilir, hatta sevdiğiniz birinin kötü haberini farklı bir şehir ya da ülkedeyken alabilirsiniz.
• Pilotların düzenli aralıklarla eğitime tabi tutulduklarını ve bazı testlerden geçtiklerini de aklınızda bulundurmalısınız. Testlerden geçemediğiniz takdirde meslekten men edilirsiniz.
• Pilotsanız doğal olarak; alkol ve uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmanız gerekir. Zaten yapılan testler içinde bu maddeleri kullanıp kullanmadığınızı belirlemek de vardır.
• Pilotluğun stresli bir iş olduğu gerçeği de dezavantajlar arasında. Sonuçta; milyonlarca dolarlık bir uçağın kontrolünün yanında yüzlerce yolcunun can güvenliğini sağlamak da sizin işinizdir. Herhangi bir sorun durumunda soğukkanlılığınızı kaybetmemek, stres yönetimi konusunda gerçekten başarılı olmak zorundasınızdır.
• Pilotluk, cerrahlık gibi hata affetmeyen meslekler arasında yer almaktadır. Havadayken kendinizle birlikte yüzlerce kişinin canından sorumlu olursunuz.
• Bu konuda yazılı bir kural olmasa da pilotlar gıda zehirlenmesine karşı tedbir amaçlı farklı yemekler yerler. Yani 1. pilot a menüsünü alıyorsa 2. pilot b menüsünü tercih etmelidir. Ayrıca çalışırken müzik dinleme keyfinden vazgeçemeyenler için de pilotluğun uygun olmayabileceğini söyleyelim. Nitekim kokpitte müzik dinlemek yasaktır.
• Nitelikli bir pilot olmanın maliyeti de dezavantajlar arasındadır.

Tüm bunları düşündüğünüzde gözünüz korkmuş olabilir. Ancak gökyüzüne baktığınızda o uçaklardan birini de sizin uçurmanız gerektiğinden eminseniz hayalinizin peşinden gitmeye korkmayın.