Yatırımdaki başarı ve kazanç, riskleri doğru analiz etmekten ve zamanında aksiyon alabilmekten geçiyor. Bunun için ülke ve dünya gündemiyle birlikte borsanın ve özellikle de halka arz olmuş global şirketlerin ivmelerini düzenli olarak takip etmek gerekiyor. Peki yatırım yaparken yol gösterici olarak kullanılabilecek, riskleri anlamaya yardımcı olabilen bir veri var mı? İşte vix endeksi, bunlardan biri.
Korku endeksi olarak da bilinen bu veri, piyasadaki dalgalanmaların ve yatırımcıların tavrını inceleyerek spesifik alanlarda riskin düşük veya yüksek, dolayısıyla kazancın da çok veya az olma ihtimalini gösteriyor. Hem küçük çaplı yatırım yapanlar, hem de büyük meblağlarla yatırım yapanlar için son derece önem taşıyan vix korku endeksi ile ilgili tüm merak edilenleri bu yazımızda okuyabilirsiniz.
İçindekiler
Vix Endeksi (Korku Endeksi) Nedir?
Tam adı Chicago Board Options Exchange Volatility Index olan bu veri, piyasadaki ürün fiyatlarının dalgalı olmasından dolayı yatırımcıda oluşturduğu korkuyu ve riski ölçmeye yarıyor. Bu endeks, Chicago Opsiyon Borsası tarafından 1993 yılında ortaya çıkarılmış ve 2003’teki güncellemelerle günümüzdeki halini alıyor.
Vix endeksi, vadesine 22 iş günü (yani 30 takvim günü) kalmış olan S&P 500 hisse fiyatlarına göre oluşturuluyor. Bu hisselerin yakın zamanlardaki alış-satış fiyatlarının ortalamasına göre yapılan hesaplamada, 30 gün için bir volatilite tahmin ediliyor. Öngörülen volatilitenin, yani vix endeksinin yüksek olması, yatırımların da riskli olabileceği anlamına geldiğinden, yatırımcıyı daha çekimser davranmaya itiyor. Korku endeksi tabiri de bu sebepten dolayı vix endeksi ile bağdaşlaştırılıyor.
Volatilite Nedir?
Vix endeksi nedir sorusunu cevapladıktan sonra, bu endeksle bağlantılı olan volatiliteyi anlamak gerekiyor. Sözlükteki karşılığı “oynaklık” olan bu kelime, piyasadaki dalgalanmaları temsil eden bir veri. Piyasadaki ürünlerde belirli bir dönemde dalgalanmaların sık aralıklı olması, volatilitenin de yüksek olduğu anlamına geliyor. Bu istatistiksel değer, vix endeksini doğrudan etkiliyor. Volatilite, tek bir piyasa ürünü için (hisse senedi, altın gibi) veya piyasanın geneli için hesaplanabiliyor.
Vix Endeksi – Volatilite Nasıl Ölçülür?
Bir piyasa ürünü veya piyasanın tamamı için volatilite istatistiğini ölçmek için iki yöntem bulunuyor:
Bu yöntemlerden ilki, geçmişte belirli bir döneme ait verilere başvurarak bir öngörü oluşturmak. Bu hesaplamaya dahil edilen veriler arasında (hesaplanan hisse senedi gibi tekil bir piyasa ürünü ise) ürünün fiyat ortalaması, fiyat değişkenliği ve standart sapmalar gibi istatistikler yer alıyor. Standart sapma, hisse fiyatının ortalamadan ne kadar sapabileceği bilgisini sağlıyor. Kısa bir süre içinde bu değer çok yüksek veya çok düşük noktaları görüyorsa, söz konusu ürün için volatilite yüksek anlamına geliyor.
Volatilite ölçümünde kullanılan bir diğer yöntem ise türev araçları kullanılarak piyasanın geçmişteki hareketlerinin değil, gelecekten beklentilerinin ele alınması. Bu durumda piyasa ürününün kendi fiyatı değil, opsiyon fiyatı üzerinden bir hesaplama yapılıyor. Bu opsiyonların dinamik oluşu sebebiyle hesaplanan veriye zımni volatilite (implied volatility) ismi veriliyor.
Vix Endeksi Yükselirse Ne Olur?
Vix endeksi, politik veya ekonomik gündemle birlikte değişebilen bir parite. Bu endeksin hızlı yükselişi piyasadaki riskin de yükseldiği anlamına geliyor. Yüksek risk durumlarında yatırımcı panik olup piyasadaki varlıklarını elden çıkarabiliyor.
Yatırımcılar geleceğe korkuyla baktıklarından yeni yatırımlar yapmaktan da çekilebiliyorlar. Vix endeksi için genellikle ortalama kabul edilen değer 20-30 arası. 20’nin çok altına inilmesi piyasadaki riskin de düşük olduğunu belirtirken 50-60 gibi değerler ciddi ekonomik sallantıların habercisi olabiliyor.
Vix Endeksi Nasıl Yorumlanır?
Vix endeksi, borsa ile ters orantıya sahip. Yani vix endeksinin yüksek olması yatırımcı için riskin de yüksek olduğuna, bu yüzden piyasa ürünlerinin fiyatlarını da olumsuz etkileyeceğine işaret ediyor.
Öte yandan Vix endeksinin çok düşük olması da yatırımın potansiyel geri dönüşünün düşük olacağını temsil ediyor. Yani muhtemelen risk düşük olduğu için birçok yatırımcı aynı anda piyasa ürünü sahibi olmaya çalışıyor ve bu da ürün fiyatını etkiliyor. Riskin az olduğu durumlar bazı yatırımcıların söz konusu piyasa ürününe yatırım yapmaktan vazgeçmesine de sebep olabiliyor.
Korku Açgözlülük Endeksi Nedir?
Yatırım kararı alırken dikkat edilmesi gereken bir başka istatistik de korku açgözlülük endeksi (Fear & Greed Index). Bu endeks Vix’in yükselmesi, yani piyasadaki riskin artmasıyla birlikte yatırımcının davranışını ölçmeye yarıyor.
Kimi yatırımcılar vix yükselince korkarak piyasadaki varlıklarını zarar etmemek adına farklı şekillerde değerlendirmenin yollarını ararken, bazı yatırımcılar da yüksek riskin yüksek kazanç getireceğini düşünerek yatırımlarını koruyorlar veya artırıyorlar.
CNN Money tarafından oluşturulan korku ve açgözlülük endeksi, kripto piyasası da dahil olmak üzere birçok piyasada kullanılıyor. Bu endeks volatilite de dahil olmak üzere 7 faktör göz önünde bulundurularak hesaplanıyor. Korku ve açgözlülük endeksi için 50 nötr kabul edilirken, 50’nin altındaki değerler yatırımcılarda korkunun ağır bastığını, 100’e yaklaştığında ise açgözlülüğün ön planda olduğunu ortaya koyuyor.
Birikimini değerlendirmek isteyip nereden başlayacağını bilmeyenler için kendi bankalarının yatırım ürünleri aracılığıyla yatırım yapabilirler. Hisse senedi, VİOP ve Eurobond’un da dahil olduğu birçok yatırım ürünü arasından yapılacak tercihlerle birikimleri değerlendirmek ve yatırım dünyasına adım atmak mümkün. Yatırım süreçlerinden kar elde edebilmek için vix endeksi de dahil olmak üzere birçok alanda düzenli piyasa takibi yapılması gerektiğini unutmamak gerekiyor.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden fatihsemizoglu.com herhangi bir surette sorumlu değildir.
