Haydi Limited Şirketler A.Ş. Olma Zamanı
Şirketleşme, kurumsallaşma, halka açılma işletmeler için yeni açılımlar yeni olanaklar demek. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile de kurulması kolaylaştırılan Anonim Şirketler yepyeni fırsatlar sunuyor. Üstelik Limited Şirket olarak kurulanlar da basit bir yöntemle A.Ş. olabilir. Bunun için yapılması gereken bazı işlemler, alınması gereken bazı kararlar ve düzenlenmesi gereken bazı raporlar var.
Peki A.Ş. olmak ne avantajlar sağlıyor, eskiden hayat standardından kaçınmak için kurulan Limited Şirket olarak kalmakta bir fayda var mı, hisse senedi bastırılması, halka açılma, borç senedi çıkarma, vergisel avantajlar ve daha fazlası, bu yazımızda bu sorulara şematik olarak karşılaştırılan hususlar bazında cevaplar arayacağız.
| ANONİM ŞİRKET | LİMİTED ŞİRKET | ||
| 1 | Kuruluş Şekli | Tek kişi ile kurulması ve idamesi mümkündür. Bu sayede yeni TTK ile göstermelik ortak uygulamasına son verilerek hukuki dürüstlük ve gerçekçilik yakalanmıştır. | Tek kişi ile kurulması ve idamesi mümkündür. |
| 2 | İzne Tabi Şirketler | TTK md. 333 ve 15.11.2012 tarih ve 28468 sayılı R.G.’de yayımlanan Tebliğ’in 5nci maddesinde sayılan şirketlerin kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın iznine tabidir. | TTK md. 453 ve 15.11.2012 tarih ve 28468 sayılı R.G.’de yayımlanan Tebliğ’in 5nci maddesinde sayılan şirketlerin kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın iznine tabidir. |
| 3 | Ortak Sayısı | Tüzel kişi de dahil olmak üzere, 1 ortakla kurulabilir, mevcut şirketler tek ortaklı yapıya dönüşebilir.Ortak sayısı bire düşerse durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazıyla bildirilir. Mevcut şirketler tek ortaklı yapıya dönüşebilir. (TSY 8511) | Tüzel kişi de dahil olmak üzere, 1 ortakla kurulabilir, Ortak sayısı bire düşerse durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde müdürlere yazıyla bildirilir.Mevcut şirketler tek ortaklı yapıya dönüşebilir. (TTK. Md.574/2) En fazla ortak sayısı 50 olabilir. (TTK Md.574/1) |
| 4 | Sermaye Yapısı | 01/01/2024 tarihinden itibaren alınan karar neticesinde Anonim şirketler için öngörülen en az esas sermaye tutarı 50.000 TL ‘den 250.000 TL’ye yükseltilmiştir. Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde bu durum 100.000 TL ‘den 500.000 TL ‘ye yükseltilmiştir. TBMM’de kabul edilerek yasalaşan 7511 sayılı Kanuna göre eski sermaye ile kurulan şirketlere 2026 yıl sonuna kadar süre verilmiştir. | 01/01/2024 tarihinden itibaren alınan karar neticesinde Limited Şirketlerde öngörülen en az esas sermaye tutarı 10.000 TL’den 50.000 TL’ye yükseltilmiştir. TBMM’de kabul edilerek yasalaşan 7511 sayılı Kanuna göre eski sermaye ile kurulan şirketlere 2026 yıl sonuna kadar süre verilmiştir. |
| 5 | Payların Değeri | Her bir pay en az bir kuruştur. Bu değer ancak birer kuruş ve katları olarak yükseltilebilir. Anılan itibarî değer Cumhurbaşkanınca yüz katına kadar artırılabilir. (TTK Md.476/1) | Her bir pay 25 TL’den az olamaz. Şirketin durumunun iyileştirilmesi amacıyla bu değerin altına inilebilir.( TTK Md.583/1).Esas sermaye paylarının itibarî değerleri farklı olabilir. Ancak, esas sermaye paylarının değerlerinin yirmibeş Türk Lirası veya bunun katları olması şarttır. (TTK Md.583/2) |
| 6 | Borçlardan Dolayı Sorumluluk | Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur. (TTK. Md.329) | Şirket, borç ve yükümlülükleri dolayısıyla sadece malvarlığıyla sorumludur. (TTK md. 602) Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. (TTK md. 573/2) |
| 7 | Vergi Borcu | Yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, şirketten tahsil edilemeyen vergi ve sigorta primi borçlarından sorumluluğu yoktur. Sadece konulan sermaye ile sınırlı bir sorumluluk söz konusudur. Yönetim Kurulu üyelerinin amme alacağından dolayı şahsi mal varlığıyla sorumluluğu bulunmaktadır. Yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın amme alacaklarından dolayı sorumluluğu bulunmamaktadır. | Şirketin vergi ve sigorta primi borçlarının, şirketten ve müdürden tahsil edilemeyen kısmından dolayı ortakların “tüm malvarlığıyla” sorumluluğu söz konusudur. |
| 8 | Şirkete Borçlanma | Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. (TTK. md. 358) Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları (alt ve üst soyu, eşi üçüncü dereceye (dahil) kadar kan ve kayın hısımları) şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir. (TTK md. 395/2) Borçlanma yasağına aykırı hareket 300 güne kadar adli para cezası gerektirir.(TTK. Md.562/5/c) | Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. (TTK. md. 644, md. 358) Pay sahibi olmayan müdürler ile müdürler kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları (alt ve üst soyu, eşi üçüncü dereceye (dahil) kadar kan ve kayın hısımları) şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir. (TTK md. 644 ve 395/2) Borçlanma yasağına aykırı hareket 300 güne kadar adli para cezası gerektirir.(TTK.Md.562/5/c |
| 9 | Hisse Değer Artış Kazancı Üzerinden Gelir Vergisi | Şirket pay senedinin, iki yıl geçtikten sonra satılmasından “doğan kazanç tutarı” herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın (örneğin 100 milyon lira dahi olsa) gelir vergisine tabi değildir. GVK mükerrer madde 80/4’e göre ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar ve aynı maddenin 1’inci fıkrasına göre menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artış kazancı olup gelir vergisine tabidir. Ancak ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin satışından doğan kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendirilmez. | Şirket hissesi 5 yıl hatta 15 yıl sonra dahi satıldığında, elde edilen kazanç (örneğin 100 milyon lira) “değer artışı kazancı” olarak, hisse devri yapan ortak nezdinde gelir vergisine tabi olacak ve %40’a varan bir vergi ortaya çıkacaktır. |
| 10 | Şirket Hissesi Satışına İlişkin Usul | Şirket hisse satışının, “noterden yapılma mecburiyeti” yoktur. Hamiline yazılı pay senedi varsa pay senedinin teslimi yeterlidir. Ticaret sicilinde tescil mecburiyeti de yoktur. Hisse devrinin noterden yapılma zorunluluğu olmadığı için devir bedeli üzerinden harç ve damga vergisi ödenmesi zorunlu değildir. Anonim şirketlerin hisse devrinde (tek ortaklı bir anonim şirkete dönüşmesi, tek ortaklı olan anonim şirketin ortağının değişmesi veya tek ortaklı olan anonim şirketin çok ortaklığa geçmesi hali hariç), tescil ve ilan yükümlülüğü bulunmamakla birlikte yayımlanan bu tebliğ ile hamiline yazılı pay senetlerinin devri halinde MKK’ ya bildirim yükümlülüğü getirildi. (TTK Md.489Değişik:27/12/2020-7262/32 md.) | Şirket hissesi satışının “noterden yapılma mecburiyeti” vardır. (Yeni TTK md. 595) Ayrıca “genel kurul onayı” gerekmektedir. Pay devri onayının, Ticaret Siciline tescili gerekmektedir. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununda yer alan düzenlemeye göre ; Limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına, pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar vergiden müstesnadır. (15/7/2016 tarihli ve 6728 sayılı Kanunun 29 uncu maddesiyle pay devri ibaresi eklenmiştir.) Bu doğrultuda Limited Şirketlerin Pay Devirleri damga vergisi ve harçtan müstesnadır. |
| 11 | Halka Açılma Olanağı | Halka açılma ve ortak bulma olanağı vardır. Kurumsal yönetime geçiş ve global çözümler üretme esnekliği daha yüksektir. Kayıtlı sermaye sistemine geçebilirler. Elektronik Genel Kurul yapılabilmesi mümkün olup bu konu halka açık şirketlerde daha önemli bir hale gelecektir. | Limited şirket pay senetleri menkul kıymet niteliğinde olmayıp, halka açılma olanağı da bulunmamaktadır. |
| 12 | Pay Senetlerinin Niteliği ve Vergisel Sonuçları | Hamiline pay senedi bastırmadan kaynaklanan bazı özel avantajlar vardır. Limited şirketin Anonim Şirkete dönüşmesi ve hemen ardından “pay senedi” veya “geçici ilmühaber” bastırılması durumunda, pay senedi veya ilmühaberin edinme tarihi, “limited şirketin kurulduğu tarih olarak” kabul edilmektedir. İktisap tarihinden itibaren iki yıl geçince de hisse senedi değer artışından dolayı gelir vergisi ortaya çıkmamaktadır. (Maliye Bakanlığının konu ile ilgili olarak görüşleri bulunmaktadır.) Bu durumda, limited şirketin hissesini doğrudan devretmek yerine, anonim şirkete dönüştürerek pay senedi veya geçici ilmühaber bastırması vergisel açıdan en optimal çözüm olmaktadır. | Hamiline pay senedi bastıramaz. “Nama yazılı pay senedi” bastırabilir ama bu senet sadece ortaklığı ispat için kullanılabilir. Satışında ise Anonim Şirket hissesinde olduğu gibi bir “vergi avantajı” bulunmamaktadır. Anonim şirketlerde iki yıl geçtikten sonra yapılan hisse devirlerinden doğan değer artış kazançları gelir vergisinden istisna edilmişken, Limited Şirketlerde 20 yıl geçse dahi istisna uygulaması bulunmamaktadır. |
| 13 | Borç Senetleri Çıkarabilme | Tahvil vb borçlanma senedi çıkarmak suretiyle kaynak kullanabilir. | Borç senedi çıkarması mümkün değildir. |
| 14 | Faaliyet Raporu Hazırlama | İlgili olduğu hesap döneminin bitimini izleyen üç ay içinde faaliyet raporunun hazırlanıp onaylanması şarttır. Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir. (TTK Md.397) | İlgili olduğu hesap döneminin bitimini izleyen üç ay içinde faaliyet raporunun hazırlanıp onaylanması şarttır. |
| 15 | Genel Kurul Yapma | Her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde genel kurul yapılır. | Her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde genel kurul yapılır. |
| 16 | Genel Kurul Çalışma Usul ve Esasları Hakkında İç Yönerge Hazırlanması | Anonim Şirketler iç yönergelerini 28.11.2012 tarih ve 28481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğin 40-43 ncü maddelerine göre hazırlamakla yükümlüdürler. | Limited Şirketlerin iç yönerge hazırlama zorunlulukları bulunmamakla birlikte, TTK md. 617/3 gereğince kıyasen uygulama yapılabilir. |
| 17 | Teşkilat Yönergesi (İç Yönerge) Hazırlanması | Yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu iç yönerge şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri, tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler. Yönetim kurulu, istem üzerine pay sahiplerini ve korunmaya değer menfaatlerini ikna edici bir biçimde ortaya koyan alacaklıları, bu iç yönerge hakkında, yazılı olarak bilgilendirir. Yönetim, devredilmediği takdirde, yönetim kurulunun tüm üyelerine aittir. | Limited Şirketlerin iç yönerge hazırlama zorunlulukları bulunmamakla birlikte, TTK md. 629/1 gereğince kıyasen uygulama yapılabilir. Limited şirketlerde yan edim yükümlülükleri hakkında iç yönerge çıkarılması TTK md. 616-2/d çerçevesinde genel kurulun devredilemez yetkileri arasında sayılmıştır. |
| 18 | Bağımsız Denetim Yaptırma | 6434 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararında Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair karara linkten ulaşabilirsiniz. TTK limit altı kalan A.Ş.’ler için ayrı bir bağımsız denetim öngörmüş olup, bu konuda bir Yönetmelik çıkması gerekmektedir. Daha önce taslak olarak hazırlanan bu düzenleme henüz çıkarılmamıştır. TTK Md.397/5′ de yer alan husus anonim şirketlerin kapsam dışında kalan durumuna ilişkin olup, limited şirketler için bir husus bulunmamaktadır. | 6434 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararında Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair karara linkten ulaşabilirsiniz. TTK 397/5’te öngörülen bu denetim A.Ş.’leri kapsıyor olup limited şirketler için geçerli olmayacaktır. |
| 19 | Sözleşmenin Değiştirilmesi Usulü | Şirket sözleşmesi, esas sermayenin “yarısını” temsil eden ortakların katılımıyla ve katılanların oyçokluğuyla değiştirilebilmektedir. (6102 sayılı TTK md. 421). | Şirket sözleşmesi, esas sermayenin “üçte ikisini” temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir (6102 sayılı TTK md. 589 ve 621). |
| 20 | Kar Payı Avansı Dağıtımı | Kar payının avans olarak dağıtılabilmesi mümkündür. | Kar payının avans olarak dağıtılabilmesi mümkündür. |
| 21 | Elektronik Genel Kurul Sistemi | Anonim Şirketler Elektronik ortamda genel kurul yapabilirler. 28.08.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik” kapsamında limited şirketler için bir düzenleme öngörülmemiştir. İlgili karara linkten ulaşabilirsiniz. | Şirket sözleşmesinde ve esas sözleşmede öngörülerek elektronik ortamda ortaklar kuruluna ve genel kurula katılma, öneride bulunma ve oy verme, fiziki katılımın öneride bulunmanın ve oy vermenin bütün hukuki sonuçları doğurur.(TTK Md.1527/2) |
| 22 | Diğer Elektronik Kurullar | Anonim Şirketler elektronik ortamda yönetim kurulu toplantısı yapabilirler. | Limited Şirketler elektronik ortamda müdürler kurulu toplantısı yapabilirler.Şirket sözleşmesinde ve esas sözleşmede öngörülerek elektronik ortamda ortaklar kuruluna ve genel kurula katılma, öneride bulunma ve oy verme fiziki katılımın öneride bulunmanın ve oy vermenin bütün hukuki sonuçlarını doğurur. (TTK Md.1527/2). |
| 23 | Kurumlar Vergisi | Kurumlar vergisine tabidir. Oran %25. Halka açılma olanağı olan A.Ş.’ler için 2 puan daha indirim imkanı bulunmaktadır. | Kurumlar vergisine tabidir. Oran %25. Limited şirketler için halka açılma olanağı bulunmamaktadır. |
| 24 | Gelir Vergisi Tevkifatı | GVK md. 94’te yer alan ödemeleri (avanslar dahil) yaptıklarında gelir vergisi kesintisi yapmakla yükümlüdürler. | GVK md. 94’te yer alan ödemeleri (avanslar dahil) yaptıklarında gelir vergisi kesintisi yapmakla yükümlüdürler. |
| 25 | Kurumlar Vergisi Tevkifatı | KVK md. 15 ve 30’da yer alan ödemeleri yaptıklarında vergi kesintisi yapmakla mükelleftirler. | KVK md. 15 ve 30’da yer alan ödemeleri yaptıklarında vergi kesintisi yapmakla mükelleftirler. |
| 26 | KDV Mükellefiyeti | KDVK 1. maddede yer alan mal teslimi ve hizmet ifasından dolayı KDV hesaplamak zorundadırlar. | KDVK 1. maddede yer alan mal teslimi ve hizmet ifasından dolayı KDV hesaplamak zorundadırlar. |
| 27 | Sat ve Geri Kirala (Sell & Lease Back) Uygulaması | Anonim şirketler sat ve geri kirala yöntemiyle finansal açıdan menkul ve gayrimenkullerini değerlendirebilir. Finansal kiralama şirketlerinin A.Ş. olarak kurulması zorunludur. | Limited şirketler sat ve geri kirala yöntemiyle finansal açıdan menkul ve gayrimenkullerini değerlendirebilir. Finansal kiralama şirketlerinin Ltd. Şti. olarak kurulması mümkün değildir. |
| 28 | Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme Yetersizliğinin Bilinmesi | Sermaye tamamıyla taahhüt olunmamış veya karşılığı kanun veya esas sözleşme hükümleri gereğince ödenmemişken, taahhüt edilmiş veya ödenmiş gibi gösterenler ile kusurlu olmaları şartıyla, şirket yetkilileri, bu payları üstlenmiş kabul edilirler ve payların karşılıkları ile zararı faiziyle birlikte müteselsilen öderler.(TTK.Md.50/1) Aykırı hareket edenler 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. | Sermaye tamamıyla taahhüt olunmamış veya karşılığı kanun veya esas sözleşme hükümleri gereğince ödenmemişken, taahhüt edilmiş veya ödenmiş gibi gösterenler ile kusurlu olmaları şartıyla, şirket yetkilileri, bu payları üstlenmiş kabul edilirler ve payların karşılıkları ile zararı faiziyle birlikte müteselsilen öderler.(TTK.Md.50/1). Aykırı hareket edenler 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. |
| 29 | Yönetim ve Müdürler Kurulu Üyelerinin Görev Alma Süreleri | Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri en fazla 3 yıl süre ile görev yapabilir. Sözleşmede aksi belirtilmemişse, tekrar seçilmeleri mümkündür. (TTK Md. 332) | Limited şirketlerde şirket müdürleri süresiz olarak seçilmişler ise yeni müdür seçimi yapılana kadar görev yapabilirler. |
| 30 | Avukat Bulundurma Zorunluluğu | Sermayesi 250.000,00 Türk Lirası ve üzerinde olan anonim şirketlerin sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu vardır. (1136 Sayılı Kanun Md.35) (Bu tutar 2024’te 1.250.000TL sermaye olarak dikkate alınabilir) | Limited şirketlerde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu yoktur. (*Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.) |
