İşletmeler, kuruldukları ilk günden itibaren masraf yapmaya başlar. Yapılan bazı masraflar mali açıdan gider olarak kabul edilirken bazıları bu sınıfa girmez. İşletmelerin, kanunen gider olarak sınıflandırılan masraflarını gider kalemi içerisinde gösterme zorunluluğu vardır. Bu nedenle yapılan hangi masrafların gider olarak gösterildiğinin bilinmesi önemlidir. Bu yazımızda hangi harcamaların işletme gideri olarak gösterilebileceğini derledik.
İçindekiler
İşletme Gideri Nedir?
İşletme giderleri, bir işletmenin operasyonel faaliyetleri nedeniyle yaptığı harcamaları ifade eder. Başka bir deyişle işletme giderleri, bir şirketin operasyonel faaliyetlerini gerçekleştirmesi için zorunda kaldığı maliyetlerdir.
İşletme giderleri, bir şirketin operasyonel performansını analiz etmek, şirketin faaliyet alanının belirlenmesi, birincil maliyet etkenlerinin anlaşılması ve yönetim verimliliğinin değerlendirilmesi açısından önemlidir.
Harcamaların Gider Olup Olmadığına Nasıl Karar Verilir?
Yapılan bazı harcamalar “mali açıdan” gider olarak nitelendirilirken bazıları ise edilmemektedir. Bir harcamanın gider olarak tanımlanıp tanımlanmayacağına kurumlar vergisi hesabındaki değerlendirmeler referans alınarak karar verilir.
Harcamaların gider sayılıp sayılmayacağı, Vergi Kanunu’nda belirtilen “Faaliyetle ilgili mi? Hasılatın artışı için gerekli mi?” ölçütleri baz alınarak değerlendirilir. Vergi denetmeni işletmenin harcamalarına yönelik incelemelerinde, faaliyet ile ilgili olmadığı düşünülen harcamaları KKEG yani kanunen kabul edilmeyen giderler olarak değerlendirebilir. Gerek duyulması durumunda da %20 kurumlar vergisi, KDV ya da gelir vergisi istenebilir.
Gider Olarak Kabul Edilen Harcamalar Nelerdir?
Bu harcamalar şunlardır:
1. Personel Giderleri
Ayrıntılara bakalım:
- Personel maaşı: Bir işletmenin öncelikli giderleri arasında çalışanlarına ödediği maaş vardır.
- Yemek giderleri: Şirketin gerçekleştirdiği faaliyetler ile orantılı olmak şartıyla düzenli verilen öğünler, – şirket toplantıları, müşteri ağırlama vb. kalemler de dahil edilebilir. Şirketin, kendi yemeğini işletme bünyesinde hazırlayamadığı durumlarda çalışanlarına ödediği yemek bedelleri (yemek kartı vb.) de gider olarak kabul edilir.
- Demirbaşlar: Demirbaş olarak verilen baret, kask, iş tulumu, iş önlüğü, çizme gibi eşyalar, tek tip giysiler vb.
2. Seyahat Harcamaları
Bu harcamalar şöyle:
- Şirket faaliyetleri: Şirket faaliyetleri kapsamında yapılan şirket toplantısı, müşteri görüşmesi, müşteriyi götürme vb. aktivitelere yapılan harcamalar da işletme gideri olarak kabul edilir.
- Ağırlama harcamaları: Faaliyetle ilgili tüm temsil ve ağırlama harcamaları bu gider kaleminde değerlendirilebilir. Faaliyet kapsamında olduğu sürece herhangi bir araç kısıtlaması olmaksızın uçak, otobüs, deniz otobüsü, tren, otel, otopark harcamalarının tümü dahil edilebilir.
3. Taşıt Giderleri
Yakıt, sigorta, kira, düzenli bakım ve tamir masrafları taşıt giderleridir. Taşıt giderlerinde önemli olan husus aracın kiralama yoluyla edinilmesi gerektiğidir.
Taşıt giderlerinde bazı harcamalar vergiden indirilebilirken bazıları kısmen veya hiç indirilemez. Belirli sınırların üstünde kalan veya faaliyetle ilgili olmadığı düşünülen harcamalar, KKEG yani kanunen kabul edilmeyen giderler olarak adlandırılır.
Örneğin araç kiralamaları için aylık 6.000 TL’den daha fazla olan harcamalar KKEG olarak dikkate alınır. Araç alımlarında KDV ve ÖTV direkt gider yazılıyorsa maliyetin 150.000 TL’ye kadar olan kısmı vergiden indirilebilirken kalan kısmı ise kanunen kabul edilmeyen gider olur.
Araç alımında KDV ve ÖTV’nin direkt gider yazılması durumunda, 2023 itibariyle 440.000 TL’den daha fazla tutar KKEG olarak dikkate alınmalıdır.
4. İletişim Giderleri
Şirket faaliyetleri ile ilgili olmak kaidesiyle yapılan internet, telefon, mesajlaşma gibi iletişim harcamaları işletme gideri olarak kabul edilir.
5. Reklam ve Promosyon Giderleri
- Pazarlama giderleri: Facebook ve diğer sosyal medya reklamları, Adwords, Mailchimp ve Salesforce ödemeleri gibi pazarlama amaçlı yapılan harcamalar en temel işletme giderleri arasında kabul edilir.
- Promosyon ödemeleri: Kartvizit, broşür, kalem, anahtarlık, ajanda gibi harcamalar dahildir.
- Web sitesi harcamaları: Domain hakları, sunucu (hosting) kiralanması, web sitelerine üyelik ücretleri gibi kalemler de işletme gideri olarak kabul görür.
6. İşletmeye Ait İhtiyaçlara Yapılan Harcamalar
Şirketin ofisi, dükkanı veya tesisi için kullanılan elektrik, doğalgaz, su, bina aidatı, kira, mutfak ihtiyaç giderleri, temizlik giderleri, ofis giderleri gibi aylık harcamalar işletme gideridir.
7. Amortisman Giderleri
İşletme bünyesinde bulunan ve şirket faaliyetleri için kullanılan eşyaların yıpranma sürelerine göre alım bedelinin belli bir oranı ay bazında gider olarak dikkate alınabilir.
- 4.800 TL’ye kadar alınan bilgisayarlar için her ay 100 TL gider yazılabilir.
- Hızlandırılmış amortisman kullanılması halinde ilk yıl her ay 200 TL gider yazılabilir.
- Şahıs şirketleri bilanço esası değil ise hızlandırılmış amortisman olmaz.
- Limited şirket veya anonim şirketler hızlandırılmış amortisman kullanma hakkına sahip olur.
- 1.500 TL altındaki eşyalar için amortisman yazılmasına gerek yoktur.
Gider Gösterirken Sık Yapılan Hatalar Nelerdir?
Giderleri gösterirken yapılan en yaygın hata, mali açıdan gider olarak kabul edilmeyen harcamaların kaydedilmesidir. Bu harcamalar şu şekildedir:
- Yemek giderleri: Arkadaş, aile yemekleri, işle ilgili olmayan market harcamaları.
- Seyahat harcamaları: Tatil harcamaları, aileden ya da arkadaşların seyahat harcamaları, eş ile çıkılan iş seyahati dolayısıyla yapılan harcamaların eşe isabet eden kısmı.
- Taşıt giderleri: Çalışana ait araç yakıt, tamir giderleri, şirketin gelirini arttırıcı fonksiyonu olmayan diğer giderler.
- İletişim giderleri: Çalışana ait hatlar için ödenen faturalar, şirketin gelirini arttırıcı fonksiyonu olmayan diğer giderler.
- Giyim harcaması: Gömlek, kravat, saat, kemer, fular, ayakkabı, kaban vb.
- Personelin, kendi arabasını şirket için kullanması: Kiralama sözleşmesi olmayan veya şirket aktifine kayıtlı olmayan araçlara yapılan harcamalar gider yazılamaz.
Araç Giderlerinde Yapılması Gerekenler
Şirket ile personel arasında araç kullanım kira sözleşmesi yapılmalıdır ve bu, sözleşme damga vergisi uygulamasına tabidir.
Yapılacak kira ödemelerinden %20 stopaj hesaplanması gerekir.
Yapılacak kira ödemeleri üzerinden %20 KDV hesaplanması gerekir.
Bu sayede benzin, kasko, trafik sigortası, otopark, bakım, yıkama vs. masrafları gider olarak yazılabilir.
