Hem kişisel hem de kurumsal amaçlı yapılan SWOT analizi nedir, ne işe yarar, nasıl yapılır ve örnekleri bu yazıda sizleri bekliyor. Haydi analize…
Her işletmenin veya kişinin; güçlü ve zayıf yönleri ile önüne çıkacak fırsatlar ve tehditler vardır. İşte bu durumlar doğru bir şekilde analiz edildiğinde; kişisel olarak iyi bir kariyere sahip olunabilir ve işletme olarak kalıcı bir başarı sağlanabilir. SWOT analizi ile ilgili olarak, kafanızı karıştırmayacak, en net tanım bu şekilde yapılabilir.
Özellikle iş hayatında önemi yadsınamaz olan bu analizi tüm detaylarıyla birlikte ele almak istiyorum. SWOT analizi nedir, ne işe yarar, hem işletme hem de kişisel olarak nasıl yapılır örnekler ile birlikte inceleyelim.
İçindekiler
SWOT Analizi Nedir?
SWOT kelimesi, hem kişiler hem de işletmeler için 4 ana özelliğin İngilizce karşılıklarının baş harflerinden oluşmuştur. Bunlar; Strengths (güçlü yönler), Weaknesses (zayıf yönler), Oppurtunities (fırsatlar) ve Threats (tehditler) kelimeleridir. Bu oluşum bile bizlere gerekli bilgiyi vermektedir.
Yaratılışımızdan dolayı hepimizin her şeye potansiyeli vardır. Ama sahip olduğumuz güçlü ve zayıf yönler, yeteneklerimizin farklı şekillerde gelişmesine neden olur. Gözleri görmeyen bir insanın, işitme ve dokunma duyuları daha güçlüdür değil mi? İşte buna benzer şekilde, iç ve dış faktörler bizi biz yapan özellikleri ortaya çıkarır. Eğer yolumuzu bu özelliklerimizi bilerek çizmezsek, hem zorlu bir hayat geçiririz hem de başarılı olamayız. Bu noktada, SWOT analizi bizlere yardımcı olmaktadır.
SWOT analizinin temel amacı; herhangi bir konu için karar verme aşamasında güçlü veya zayıf, avantajlı veya dezavantajlı noktaların bir bütün halinde ele alınmasını sağlamaktır. Bu şekilde kişisel veya işletme olarak alınacak kararın tüm yönleri gerçekçi bir şekilde değerlendirilecektir.
SWOT Analizi Ne İşe Yarar?
SWOT analizi, ilk olarak 1960’lı yıllarda Harvard Üniversitesi profesörleri Edmund P. Learned, C. Roland Christensen, Kenneth Andrews ve William D. Guth tarafından geliştirilmiştir. Ardından Stanford Üniversitesi‘nde Albert S. Humphrey tarafından yapılan araştırmalar sonucunda şekillenmiştir.
Yapılan araştırmalara göre analiz; dünyanın ve pazarın mevcut durumuna göre kişilerin veya işletmelerin karar almalarını sağlamak adına, iç ve dış faktörleri yansıtan bir ayna görevi görmektedir. Hem kişisel hem de kurumsal olarak, güçlü ve zayıf yanlar iç faktörleri oluşturmaktadır. Fırsatlar ve tehditler ise dış faktörlerle ilişkilidir.
SWOT analizi, güçlü ve zayıf yanlarımızla, olası fırsatları ve tehditleri değerlendirerek, atılması gereken en doğru adımların belirlenmesine yarar. Örneğin; kariyer basamaklarını tırmanmaya başlamadan önce bu analizi kendinize uyarlarsanız daha doğru bir yol çizebilir; güçlü yanlarınızı ortaya çıkartırken zayıf olduğunuz yönleri giderebilirsiniz. Bunlara ek olarak fırsatları ve tehditleri de belirleyerek, yükselmenizi kolaylaştıracak yolu doğru bir şekilde çizebilirsiniz.
Bir proje, girişim, faaliyet gösteren bir işletme ve kişisel amaçlı SWOT analizi yapmak mümkündür. Hatta iyi tanıdığınız bir arkadaşınız veya yakınınız için bile bunu yapabilirsiniz. Böylece gelecek planlarınızı ve projelerinizi en sorunsuz şekilde hayata geçirebilirsiniz.
Analizin yararlarından birisi de kişinin kendisiyle ilgili farkındalık kazanmasını sağlamasıdır. Eğer kendimi çok iyi tanımıyorum diyorsanız sizler için daha önce hazırladığımız kişilik testi biraz fikir edinmenizi sağlayabilir. Elbette söz konusu olan 4 alanda dürüst ve objektif cevaplar verildiği zaman gerçekten faydalı olacaktır. Bu nedenle analizi yaparken, kendinizi kaldırmamalısınız.
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
Gelelim analizin uygulanma şekline. SWOT analizinde kelimeyi oluşturan her bir unsur, kendi alanında sorgulanmalıdır. Yani tek tek güçlü ve zayıf yanlarınızı belirlemeli, buna göre fırsatlarla tehditleri değerlendirmelisiniz. Unsurlara ait soruları ele alırken dürüst olmanız ise en önemli noktadır. Sonuçta bunu kendi yararınıza yapıyorsunuz ve vereceğiniz cevaplar, tamamen sizin geleceğinizle ilgili olacaktır.
Her bir noktanın ayrı ayrı değerlendirilmesi için sorulması gereken sorular bulunmaktadır. Şimdi bunları ele alalım.
Güçlü Yönleri (S) Belirlemek için Sorulabilecek Sorular
Güçlü yönlerinizi belirlemek için aşağıdaki sorulara, hem kendi açınızdan hem de çevrenizdeki kişilerin açısından bakarak cevap vermelisiniz. Kendinizi öven veya mütevaziye kaçan cevaplar yerine tarafsız ve objektif bir yaklaşım sergilemelisiniz. İşte sorular:
1- Başkalarının sahip olmadığı ne gibi avantajlara sahipsiniz? (Yetenekleriniz, becerileriniz, eğitimleriniz ve bağlantılarınız gibi noktalar)
2- Diğerlerine göre daha iyi yaptığınız şeyler neler?
3- Hangi kişisel kaynaklara erişim sağlayabilirsiniz?
4- Çevrenizdeki kişilere göre güçlü olan yanlarınız neler?
5- Gurur duyduğunuz başarılarınız var mı? Varsa hangileri?
6- Başkalarının önemsemediği; ama sizin önemsediğiniz değerler hangileri?
Bu sorular daha çok kişisel amaçlıdır; ama işletme olarak da cevaplayabilirsiniz. İşletme olarak ekstradan bu soruları da cevaplayabilirsiniz:
7- Güçlü ve yetenekli bir yönetici miyim? (Yöneticiye sahip miyiz?)
8- Yeni ve işletmeye faydalı teknolojilere sahip miyiz?
9- Yeni bir ürün ve strateji geliştirebiliyor muyuz?
10- Bilgi ve becerisi yüksek çalışanlara sahip miyiz?
Bu sorulara verilecek objektif ve dürüst cevaplar, SWOT analizinin S (güçlü yönler) aşamasını ortaya çıkartacaktır.
Zayıf Yönleri (W) Belirlemek için Sorulabilecek Sorular
Zayıf yönleri belirlerken de dürüst olmaya dikkat edin. Çünkü bu şekilde zayıflıklarınızı gidererek, yolunuza daha güçlü adımlarla devam edeceksiniz.
1- İyi yapamadığınızı düşündüğünüz ve bu nedenle kaçındığınız işler neler?
2- Çevrenizdeki kişilere göre sizin zayıf olduğunuz işler ve yönler hangileri olabilir?
3- Kendinizi eksik hissettiğiniz ve eğitimini almadığınız (alıp uygulayamadığınız) noktalar neler?
4- Kötü iş alışkanlıklarınız var mı? (İşe sürekli geç kalmak, fazla dağınık çalışmak, sorumluluk altında ezilmek, iş arkadaşlarıyla sorun yaşamak, stresli durumlarda çalışamamak gibi)
5- İşinizi iyi bir şekilde yapamamanıza neden olan kişisel özelliklere sahip misiniz? (Agresif veya çekinen biri olmak, aklındakileri kelimelere dökmekte zorlanmak gibi)
Bu sorulara ek olarak işletmeler için şu soruları da cevaplamanızı öneririm:
6- İşletmenin kurumsal yapısında stratejik bir hedef eksiği var mı?
7- Çalışanların, yöneticilerin ve liderlerin yetenek ve bilgilerinin yetersizliği söz konusu mu?
8- Ar-Ge çalışmalarına gereken önem veriliyor mu?
9- Satış, pazarlama ve hizmet kalitesinde veya veriminde düşüklük söz konusu mu?
Bir insanın kendisiyle veya yaptığı işle ilgili zayıf yönlerini ortaya çıkartmak ve onları benimsemek oldukça güçtür. Ama bunları benimsemediğiniz zaman, kötü gidişata dur diyemeyeceğinizi de bilmelisiniz. Bu sorulara da dürüst cevaplar verdiğiniz zaman iç faktörleri değerlendirmiş olacaksınız.
Fırsatları (O) Belirlemek için Sorulabilecek Sorular
Dış faktörlerden ilki olan fırsatları aşağıdaki sorularla değerlendirebilirsiniz. Bunları belirlemek için pazarı iyi tanımanız ve araştırma yapmanız gerektiğini de unutmamalısınız. İşte sorular:
1- İşi kolaylaştıracak yeni teknolojiler var mı?
2- Bana yardımcı olacak ve mentorluk yapacak kişilerle bağlantım var mı?
3- Sektörüm gelişiyor mu? Bu gelişimi kendi avantajıma nasıl kullanabilirim?
4- İşletmedeki yönetimsel alışkanlıkları, kendi avantaj için nasıl kullanabilirim?
5- Rakiplerimin yapmakta zorlandığı şeyleri, kendi avantajıma nasıl çevirebilirim?
6- Pazarda veya işletmede, diğerlerinin dolduramadığı boşluklar var mı?
7- Müşterilerden şikayet aldığım sorunlara yaratıcı çözümler bulabilir miyim?
8- Teknoloji ve pazarda oluşan değişimler neler?
9- Devletin veya uluslararası kurumların politikalarındaki değişimler neler?
10- Ülkedeki ekonomik ve sosyo-kültürel gelişmeler neler?
Bu sorulara cevap vermek için bir miktar araştırmaya ihtiyacınız olacaktır. Bu nedenle sektörünüzle ilgili konferanslara katılabilir, değişiklik ve gelişmelerle ilgili eğitimler katılabilirsiniz. Hatta gelişmekte olan bir dilin eğitimini bile alabilirsiniz.
Tehditleri (T) Belirlemek için Sorulabilecek Sorular
Dış faktörlerden bir diğeri olan tehditler bölümünde de cevaplanması gereken önemli sorular vardır. Eğer gelecek planlarınızda söz konusu olabilecek tehditleri iyi tanırsanız bugünden önleminizi alabilir ve buna göre planınızı şekillendirebilirsiniz. İşte sorular:
1- İşletmede ne gibi engellerle karşılaşıyorum?
2- Benimle rekabet içerisinde olan bir iş arkadaşım var mı?
3- Mevcut ve potansiyel rakiplerim kimler? Ne yapıyorlar?
4- Belli standartta hizmet ve ürün üretirken, bunlar değişebilir mi? Değişirse ayak uydurabilir miyim?
5- İşimin gerektirdiği beceriler değişebilir mi?
6- Nakit durumunu sıkıntıya sokacak finansal sorunlarım var mı?
7- Gelişen teknoloji ile pozisyonum etkisini kaybedebilir mi?
8- Zayıf yönlerim nedeniyle oluşan tehditler neler?
Söz konusu olabilecek tehditleri, bu sorularla belirledikten sonra kendiniz veya işinizle ilgili hem iç hem de dış faktörleri değerlendirmiş olacaksınız.
SWOT Analizinin Sonucunun Değerlendirilmesi
İç ve dış faktörleri oluşturan 4 ana başlığa ait soruları cevapladıktan sonra elinize önemli bilgiler geçti demektir. Bu cevapları karşınıza aldığınız zaman, şu sorulara göre değerlendirme yapmanız gerekiyor. Böylece kendinize veya işinize nasıl bir plan yapmanız gerektiğini, eksiksiz bir şekilde öğrenmiş olacaksınız.
1- Güçlü noktaları nasıl değerlendirebilir ve kullanabilirim / kullanabiliriz?
2- Zayıf noktaları nasıl güçlendirebilir ve etkisiz kılabilirim / kılabiliriz?
3- Fırsatları en iyi şekilde nasıl değerlendirebilirim / değerlendirebiliriz?
4- Tehditlere karşı nasıl bir savunma oluşturabilirim / oluşturabiliriz?
Sorularla dolu SWOT analizinde her bir noktaya ayrı özen gösterdiğiniz zaman, daha emin adımlarla ilerlemek için gereken cevaplar elinizde olacaktır. Herhangi bir aşamada takılmadan; takılsanız bile yıkılmadan ilerleyebileceksiniz.
Kişisel ve Kurumsal SWOT Analizi Örnekleri
Konunun tam anlamıyla pekişmesi adına sizlerle örnek SWOT analizleri paylaşmak istiyorum. 2 kurumsal ve 1 bireysel analiz örneği aşağıda sizleri bekliyor.
İlk SWOT analizi, futbol konusunda birçok önemli mecrada yazarlık yapmış olan Tuğrul Akşar‘dan geliyor. Kendisinin 2003 yılında NTVMSNBC için kaleme aldığı Galatasaray SWOT analizini sizlerle paylaşıyorum.
İkinci SWOT analizi örneğimiz ise Starbucks’a ait.
Son olarak kişisel bir SWOT analizi örneği vermek istiyorum. Güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi için verilmiş cevapları dikkatlice incelemenizi öneririm.
Örneklerden de anlaşılacağı üzere SWOT analizi hemen her şey için uygulanabilir. Bir insanın güçlü ve zayıf yönlerini iyi bir şekilde bilmesi, onu içsel olarak daha da güçlendirecektir. Dış faktörlere karşı korunması ve emin adımlarla ilerleyebilmesi için de önündeki fırsatları ve tehlikeleri bilmesi, gerekecektir. Analiz sayesinde bunlar geniş bir pencereden bakılarak, tüm detayları ile incelenmiş olacaktır.
Sizlere tavsiyem; hemen kendiniz için de bir SWOT analizi yapmanız ve buna göre ilerlediğiniz yönü değerlendirmenizdir. Üstelik bunu kimseyle paylaşmanıza gerek yok. Kendi içsel muhakemenizi yapın ve yolunuza bakın.
